1. Arap ve İran edebiyatının etkisi altında medrese kültürüyle yetişmiş aydın kişilerin oluşturduğu bir edebiyattır. (I) İlk örnekleri 11. ve 12. yüzyılda ortaya çıkmışsa da 13. yüzyılda başlamış 19. yüzyılın ikinci yarısına kadar varlığını sürdürmüştür. (II) 18. ve 19. yüzyılda altın çağını yaşamıştır. (III) Şairler, şiirlerini divan adı verilen eserlerde topladıkları için bu edebiyatta "Divan Edebiyatı" adı verilmiştir (IV) Bu edebiyat, İslamiyet'in Türkler arasında kabul edilmesiyle birlikte toplumsal değişmelerin edebiyata yansımasının bir sonucudur (V)
"Divan Edebiyatı" ile ilgili yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?
A) I
B) II C) III D) IV E) V
2. Çeşitli meslek dallarından önemli şahsiyetlerin
hayatlarını anlatan eserlere denir. Sözlükte "sözü edilen, bahsi
geçen" anlamlarına gelir. İran edebiyatında ortaya çıkan bu tür bir nevi
edebiyat antolojisi görevini görür. Bu türle şairlerin unutulup gitmeleri
önlenmiştir. Yazıldıkları dönemin sosyal, kültürel, sanatsal özelliklerini
yansıtan bu tür genellikle adlara ya da mahlaslara göre alfabetik olarak
düzenlenmiştir.
Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı nesir türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tezkire
B) Tarih
C) Habname
D) Siyer
E) Hilye
3. Hiciv türünün önemli bir örneğidir. Maaşını alamadığı için Fuzuli'nin Kanuni'nin nişancısı olan Celalzade Mustafa Paşa'ya yazdığı mektup türündeki eseridir. Süslü nesrin güzel örneklerinden olan eserde Fuzuli, devlet dairelerinde yer alan rüşvet, hırsızlık ve sahtekârlıkları ağır bir dille eleştirmiştir. Nükteli bir anlatımın ön planda olduğu eserde ağır ve sanatlı bir anlatım tercih edilmiştir.
Fuzuli'nin yukarıda sözü edilen eseri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Harname
B) Şikâyetname
C) Rind
ü Zahid
D) Beng
ü Bade
E) Hüsn ü Aşk
4. Tuyuğ nazım biçimini en çok kullanan sanatçı ve tuyuğu Divan Edebiyatı'na kazandıran kişi olarak bilinir. Gazel türünde de son derece başarılı olup içten bir anlatımı tercih eder. Divanında 600 sayfa tutan şiirleriyle ünlenmiştir. Şiirlerinde beşeri aşk, dünya zevkleri, kahramanlık asıl işlenen konular olmakla birlikte tasavvufî düşünceler de nadiren yer alır. Şiirlerinde savaşçı özelliğinin yansımaları da görülür. Azeri Türkçesi ile şiirler yazmış şiirlerinde mahlas da isim de kullanmamıştır.
Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kadı Burhanettin
B) Şeyyat Hamza
C) Ahmedi
D) Nabi
E) Baki
5. 16. yüzyıl Divan Edebiyatı'nın önemli şairlerinden olup Mevlevi tarikatına bağlıdır. Toplumsal eleştiride Divan şiirinde büyük bir çığır açmıştır. Eserlerinde sosyal konuları işlemiş ortaya koyduğu tenkit ve düşüncelerle dikkat çekmiştir. Daha çok Ortadoğu'daki idari sistemi eleştirel bir tarzda satirik bir üslupla anlatmıştır. Şiirlerini sosyal olaylara verdiği önemden sanat endişesi duymadan yazmıştır. Divan sahibidir. Divanında yer alan toplumsal hiciv özellikli "Terkib-i Bent" adlı yapıtı ona büyük bir ün kazandırmış şairin ismi adeta bu Terkib-i Bent ile anılır olmuştur.
Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nef'i
B) Baki
C) Bağdatlı Ruhi
D) Nabi
E) Şeyhi
6. Osmanlı şehzadelerinin sünnet olma törenleri ile kadın sultanların doğumlarını anlatan düzyazı şeklinde veya manzum olarak yazılan eserlerdir. Şehzadelerin "Sûr-ı Hıtân" denilen sünnet düğünlerine; kızların ve kız kardeşlerinin "Sûr-ı Ârûs" ismi verilen evlenme düğünlerine ve "Veladet-i Hümayun" olarak isimlendirilen padişah ve şehzadelerin doğumları nedeniyle yapılan etkinliklere denir. Başka bir ifadeyle Osmanlı dönemi Türk edebiyatında şenlikler hakkında kaleme alınan edebi metinlerin genel adıdır.
Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı nesir türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şehrengiz
B) Habname
C) Surname
D) Siyer
E) Hilye
7. "Mesnevi" nazım şekliyle ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Mesnevide aruzun uzun kalıpları kullanılır.
B) Divan
Edebiyatı'nda manzum hikâyelerin yazıldığı biçim olarak bilinir.
C) Mesnevilerde
olay, yer ve zaman öğeleri yer alır.
D) Mesnevide
olay bir masal havası içinde anlatılır. Akıl ve mantık sınırlarını aşan birçok
olay birbirini izler.
E) Mesnevilerde
aşk, savaş, kahramanlık, din, tasavvuf, mizah, şehirlerin güzellikleri vb.
konular işlenir.
8. Avrupa'yı tanıtan ilk eserlerden biridir. Yirmisekiz Mehmet
Çelebi, gözlem ve anılarını, ziyafetleri, Paris'te gezip gördüğü önemli yerleri
eserinde canlı bir dille anlatır. Hem edebi hem de tarihi açıdan büyük önem
taşır. Yirmisekiz Çelebi Mehmet, eseri III. Ahmet'e sunar. Eser, hem
İstanbul'da hem de Paris'te basılır.
Yirmisekiz Mehmet Çelebi'nin yukarıda sözü edilen eseri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Lütfiyye
B) Sefaretname
C) Seyahatname
D) Avrupa Notları
E) Paris Yılları
9. Divan Edebiyatı sanatçısı "Nedim" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Hep din dışı
konularda eser yazmıştır.
B) Musiki,
eserlerinde önemli bir öğe olarak göze çarpar.
C) Divan
şiirine yeni mazmunlar kazandırmıştır.
D) Şarkıyı,
Divan Edebiyatı'na kazandıran kişi olarak bilinir.
E) Gazel ve
şarkıdan sonra mesnevi türünün de önemli şairleri arasında yer alır.
10. Divan Edebiyatı'nın 15. yüzyıldaki önemli temsilcilerindendir. Tasavvufi düşünce akımının etkisinde kalmasına karşın bunu eserlerine yansıtmamıştır. Şiirlerinde anlamı ön plana çıkarmış ses güzelliğini ise önemsememiştir. Mesnevi tarzında yazdığı eserleriyle ün kazanmıştır. Şiirlerini din dışı konularda kaleme almış, Divan şiirinin mazmun, mecaz ve sanatlarını şiirlerinde ustalıkla kullanmıştır. İnsan hakları, ilahi adalet gibi konularda yergi içerikli şiirleriyle tanınmış, padişahın isteği üzerine "Hüsrev ü Şirin"in Türkçe tercümesini yazmıştır.
Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şeyh Galip
B) Nef'i
C) Şeyhi
D) Nabi
E) Fuzuli
11. Kâtip Çelebi (I) Keşfü'z Zünun (II) eserini Farsça (III) kaleme alır. Eser, 15000'e (IV) yakın kitabı tanıtan (yazarlarıyla birlikte) dev bir bibliyografyadır. (V) Mısır, Almanya ve İstanbul'da basılan eserde on bine yakın müellif de tanıtılmıştır.
Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?
A) I
B) II C) III D)
IV E) V
12. Eser, tasavvufu tanıtıcı bilgilerin yanı sıra
"insan-ı kâmil" olmayı öğütleyen ahlakî ve didaktik bir mesnevidir.
Eserde Türklere tasavvufi düşünce öğretilmeye çalışılır. 12.000 beyitten oluşan
eser 1330 yılında yazılmıştır. Eser, hem içerik hem de şekil açısından
Mevlana'nın Mesnevi eserinden esinlenerek kaleme alınmıştır. Eserde yer alan
hikâyelerin gerçek hayattan alınmış olması esere olan rağbeti arttırmıştır. Çok
sade bir dille kaleme alındığı için eser, yüzyıllarca geniş bir okur kitlesine
hitap etmiştir. Yazar, bu eserinde Türkçenin ihmal edildiğini, Türklerin dahi
kendi dillerini hakkıyla bilmediklerini dile getirmiş Farsçaya olan meyli de
eleştirmiştir.
Yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Garipname
B) Pendname
C) Cihannüma
D) Seyahatname
E) Kabusname
13. I. Beş dizeden oluşur.
II. Bentlerle kurulan nazım biçimlerindendir.
III. Aruz ölçüsüyle yazılır.
IV. Son bentte şairler mahlasını
söylememişlerdir.
V. Bu nazım şekliyle en çok Muhibbi
(Kanuni Sultan Süleyman) eser vermiştir.
Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde "muhammes" nazım türü ile ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir?
A) I
B) II C)
III D) IV E) V
14. Asıl adı Süleyman olan sanatçı, bu mahlas ile
şiir yazan Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman'dır. "Muhteşem"
sıfatıyla da anılır. Henüz 26 yaşındayken babası vefat ettiği için Osmanlı
tahtına geçmiştir. Eserlerinde daha çok kanaat, alçak gönüllülük, aşk ıstırabı,
felekten şikâyet gibi konulara eğilir. Bilgin, hekim ve şairlerle sohbet
etmekten ve şiirlerine nazire yazılmasından son derece memnuniyet duyan
biridir.
Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Neşati
B) Muhibbi
C) Naima
D) Nabi
E) Babür Şah
15. "Türkiibasit" akımıyla ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Divan
şiirindeki Arapça, Farsça sözcük ve tamlamalara bir tepki olarak ortaya
çıkmıştır.
B) Divan
şiirinin nazım şekillerini kullanmışlardır.
C) Hece
ölçüsünü tercih etmişlerdir.
D) Öz Türkçe
şiirler kaleme almışlardır.
E) Halk dilinde
yaygın olan mecaz, deyim ve atasözlerini kullanmışlardır.
16. Türklerin Divan Edebiyatı'na kazandırdığı bir
nazım biçimidir. Halk Edebiyatı'ndaki türkünün karşılığıdır. İlk örneklerine
Divan Edebiyatı'nda 11. yüzyılda rastlanır. Divan Edebiyatı'nda özellikle 18.
yüzyılda Lâle Devri'nde gelişmiştir. Bu türün en büyük şairi Divan Edebiyatı ve
Lale Devri sanatçısı Nedim'dir. Nedim, Lale Devri'nin şevk ve şatafatını bu
türle dile getirmiştir. Nail-i Kadim, Enderunlu Fazıl, Enderunlu Vasıf bu
türün diğer önemli sanatçılarıdır.
Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Koşma
B) Tardiyye
C) Tuyuğ
D) Kaside
E) Şarkı
17. Divan Edebiyatı nesri ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Divan nesri, Arap ve İran edebiyatının tesirinde
gelişen bir nesirdir.
B) Düşünce ve konudan ziyade söyleyiş güzelliği esastır.
C) Divan Edebiyatı nesrinde noktalama işaretleri
kullanılmamıştır.
D) Cümleler oldukça kısadır.
E) Dil oldukça ağır Arapça ve Farsça sözcük ve
tamlamalarla doludur.
18. Divan Edebiyatı nazım türlerinden olan "rubai" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Sözlük anlamı "dörtlük" ya da
"dörtlü"dür.
B) Yalnızca dört dizeden oluşur.
C) Rubailerde bir anlam yoğunluğu ve düşünce derinliği
söz konusudur.
D) Rubailerde aşk, şarap, dünyanın türlü nimetlerinden
yararlanma, hayat felsefesi, hayatın anlamı, tasavvuf ve ölüm konuları işlenir.
E) Rubailer, aruzun bütün kalıplarıyla yazılabilir.
19. Biçim ve uyak açısından terkibibente benzer. (I)
Bentleri birbirine bağlayan vasıta beyitlerinin her bendin sonunda
tekrarlanması onu terkibibentten ayırır. (II) Terciibentler, Allah'ın gücü,
evrenin sonsuzluğu, doğanın ve yaşamın karşıtlıkları gibi metafizik ağırlıklı
konuların ve soyut kavramların işlendiği bir nazım şeklidir. (III)
Terciibentlerde konu bütünlüğü yoktur. (IV) Bentlere "hâne"; bentleri
birleştiren beyitlere "vasıta" denir. (V)
"Terciibent" nazım şekli ile ilgili yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
20. Divan şairleri üzerinde önemli bir etki
oluşturmuş, Yahya Bey, Baki gibi önemli şahsiyetlere hocalık yapmıştır.
Devrinde üstat olarak kabul edilmiş olan sanatçı, Divan Edebiyatı'nın en çok
şiir yazan şairidir. Adeta şair yetenekli doğmuş, sohbeti hoş, nüktedan ve
hazır cevaplı olmasıyla ön plana çıkmıştır. Şiirlerinde daha önce söylenmemiş
yazılmamış bazı hayaller yer alır. Daha çok âşıkane tarzda yazdığı şiirlerinde
"rindlik" önemli bir unsur olarak yer alır. Birçok genç şairin
yetişmesine vesile olur. "Divan" ve "Şem ü Pervane" başlıca
eserleridir.
Yukarıda sözü edilen Divan Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nef'i
B) Zâtî
C) Nedim
D) Nabi
E) Latifi
CEVAP ANAHTARI: 1-C 2-A 3-B 4-A 5-C 6-C 7-A 8-B 9-E 10-C 11-C 12-A 13-D 14-B 15-C 16-E 17-D 18-E 19-D 20-B
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder