Yusuf Akçura (1876-1935)

yusuf akcura
Türkçülük akımının önde gelen temsilcilerinden olan Tatar asıllı Türk yazar ve siyasetçi Yusuf Akçura, 2 Aralık 1876'da Moskova'da doğdu. Kırım Türklerinin aristokrat kesiminde yer alan bir ailenin çocuğudur. Henüz iki yaşındayken babasını kaybeden yazar, annesiyle İstanbul'a gelir. 

Yusuf Akçura, Türkiye'ye geldikten sonra Kuleli Askeri Lisesinde öğrenim gördü. Daha sonra Harp Okuluna girdi. Harbiye yıllarında özellikle de Tercüman Gazetesi onda Türkçülük fikrinin oluşmasını sağlar. Mustafa Kemal Atatürk'ün yakın arkadaşı olduğu için Türkçülük fikirleriyle Türkiye Cumhuriyeti'nin kültürel yapısının oluşumunda katkıları oldu.  

Yusuf Akçura, öğrencilik yıllarında Türkçülük hareketlerine katılmaktan 45 gün ceza aldı. Sonrasında Fizan'a sürgün edildi. Askerlik görevinden de uzaklaştırılan Akçura, aynı yıl Fransa'ya kaçtı. Paris'te Siyasal Bilgiler Okuluna devam etti. Albert Sorel'den dersler aldı.

Yusuf Akçura, Paris'ten sonra Kazan'a gidip dört yıl burada kaldı. Burada çeşitli öğretmenliklerde bulundu. Türk siyasal hayatında ona büyük ün kazandıran ve Türkçülük akımının manifestosu sayılan "Üç Tarzı Siyaset" adlı makale serisini burada kaleme aldı. Osmanlı İmparatorluğu'nun önündeki seçenekleri, Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük olarak belirttikten sonra imparatorluğun tekrar toparlanabilmesi için Türk milliyetçiliği fikrini ön plana çıkardı.

İsmail Gaspıralı, Alimerdan Bey, İbrahimof gibi Türkçülerle 1905 yılında "Rusya Müslümanları İttifakı" adında bir parti kurdu. Seçimlerde elde ettikleri başarıyla Kazan'dan ilk kez Duma'ya vekil gönderildi.

Yusuf Akçura, 1908 yılında İstanbul'a geldi. Burada Darülfünun ve Mülkiye Mektebinde tarih dersleri verdi. Arkadaşlarıyla Türk Derneği'nin kurucuları arasında yer aldı. Yine 1912'de kurulan Türk Ocağı'nın kuruluşunda etkin rol oynadı. İstanbul'da olduğu süre içerisinde Rusya'daki Türklerin birçok vesileyle farklı platformlarda haklarını savundu. Bu anlamda Rusya'daki Türk esirleri kurtarmak için Kızılay'ın temsilcisi olarak Rusya'ya gitti. Burada bir yıl kalıp tekrar İstanbul'a geldi.

Yusuf Akçura, 1919'da yurda döndüğünde Milli Türk Fırkası'na katıldı. Aynı yıl İngilizler tarafından tutuklandı. 1920'de hapisten çıkıp Milli Mücadele'ye katılmak üzere Anadolu'ya geçti. 1923'te İstanbul'dan milletvekili seçilerek meclise girdi. TBMM'de farklı dönemlerde milletvekili oldu. 

Tarih alanındaki çalışmaları ile tanınan Yusuf Akçura, Mustafa Kemal Atatürk tarafından Türk Tarih Kurumu'nun kuruluşunda görevlendirildi. Sonra Türk Tarih Kurumu başkanı oldu. 1933'te İstanbul Üniversitesi'nde tarih profesörü oldu.

Geçirdiği kalp krizi sonucu 11 Mart 1935'te İstanbul’da ölen Yusuf Akçura, Edirnekapı Şehitliği'ne defnedildi.

 

Edebi Kişiliği

 
  • Milli Edebiyat ruhuyla eser veren sanatçılardandır. Sanatçı kimliğinden çok siyaset adamı kimliğiyle ön plana çıktı.
  • Türkçülük akımının önemli temsilcileri arasında yer alır. Ömrü boyunca bu fikre sahip çıkar. Akçura'nın Türkçülüğü Balkanlardan Çin'e kadar çeşitli ülkeleri kapsar. Osmanlı Devletini ise bunun sadece bir parçası sayar.
  • Yusuf Akçura'nın "Üç Tarzı Siyaset" adlı dizi makalesi ona asıl ün kazandıran yazılarını içerir.
  • Türk Tarih Kurumu, Türk Yurdu dergisi ve Türk Ocağı'nın kurucularından olan Yusuf Akçura fikirleriyle büyük bir coğrafyada önemli bir etki oluşturur.

 

Eserleri


İnceleme

Türkçülüğün Tarihi

Üç Tarzı Siyaset

Ayrıca bakınız

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder