MEHMET EMİN YURDAKUL (1869-1944)

Mehmet Emin Yurdakul, eğitimini Beşiktaş Askeri Rüştiyesinde gördü. Daha sonra Mekteb-i
Mülkiyenin idadi bölümüne devam etti. Buradan ayrılan şair, devlet memurluğuna
Rüsumat Evrak Dairesinde başladı. 1897-1907 yılları arasında Rüsumat Evrak
Müdürlüğü yaptı.
Yazın
hayatına ilk şiirini Selanik'te bulunan "Asır" Gazetesi'nde yayımlayarak başladı. İlk şiiri
olan "Anadolu'dan Bir Ses Yahut Cenge Giderken" ona büyük ün kazandırdı. 1899'da "Türkçe Şiirler" isminde
bir şiir dergisi çıkardı. Ayrıca birkaç farklı dergide daha şiirlerini
yayımlamayı sürdürdü.
Mehmet
Emin Yurdakul, İttihat ve Terakki üyesi olduğundan şiirleriyle hükümeti eleştirmeye
başladı. Bu sebeple İstanbul'dan uzaklaştırılıp Erzurum ve Trabzon'a görevlendirildi. II.
Abdülhamit'in tahttan indirilmesiyle tekrar İstanbul'a çağrıldı. Bir yıl arayla
Hicaz ve Suriye valiliği görevlerinde bulundu.
Türk
Ocağı örgütünün kurucuları arasında yer alan Mehmet Emin Yurdakul, örgütün ilk
genel başkanı oldu. Daha sonra İttihat ve Terakki Cemiyeti ile düştüğü anlaşmazlıktan Erzurum'a vali olarak atandı. Emekli olmak zorunda kalan şair, İstanbul'da Türkçülük düşüncesini yaymak amacıyla yayıncılık faaliyetlerine
devam etti.
Mehmet
Emin Yurdakul, 1913'te Osmanlı Mebusan Meclisi'nde Musul milletvekili oldu.
Ayrıca 1919 seçimlerine katılan Milli Türk Fırkası'nın kurucuları arasında yer
aldı. Aynı yıl Sultanahmet Meydanı'nda düzenlenen mitingde sarf ettiği sözlerle adeta tarihe not düştü.
Milli
Mücadele'ye katılmak için 1921'de Anadolu'ya geçti. Antalya, İzmir, Adana'da
halkın ve ordunun manevi gücünü arttırıcı konuşmalar yaptı. Beş dönem TBMM'de
milletvekili olarak görev yaptı. Ömrünün sonuna kadar milletvekili olarak
kaldı.
14 Ocak 1944'te İstanbul'da vefat eden Mehmet Emin Yurdakul, Zincirlikuyu Mezarlığı'na
defnedildi.
Edebi Kişiliği
- Milliyetçi halkçı, yenilikçi bir şair olarak
bilinen Mehmet Emin Yurdakul, Türkçülük akımının da en büyük temsilcilerinden
biridir.
- Türk edebiyatına halkın sesini getiren gerçekçi bir şairdir.
- "Türk Şairi", "Milli Şair" diye anılır.
- Şiir alanında milliyetçilik akımının edebiyatımızdaki ilk temsilcisi sayılır.
- "Türkçe Şiirler" ile başlayan halkçı-milliyetçi
çıkışı Milli Edebiyat akımına ortam hazırlar.
- "Ben bir Türküm; dinim, cinsim uludur." dizesi
ile tanınır. Bu dizede Türk milletine olan haykırışı onun hayat
felsefesini ortaya koymaktadır. "Anadolu'dan Bir Ses Yahut Cenge Giderken" şiirinde geçen bu dize 1897'deki Türk-Yunan Savaşı sırasında kaleme
alınır. "Türk" sözünün şiirde sık sık geçmesi de ayrı bir
önem arz eder.
- Eserlerinin konularını toplum sorunları ile epik hayat sahneleri oluşturur. Eserlerinde bir şekilde Anadolu köylüsünün destanını yazar. Türk tarihi ve halkın hayatı onun şiirlerinin olmazsa olmazı olur. Böylece şiirleri aracılığıyla milli bilinci öne çıkararak savaşa giden halkı cesaretlendirmeye çalışır.
- Eserlerinin dili sade, açık ve anlaşılırdır.
- Hece ölçüsünü sanat hayatının başından itibaren
kullanmıştır. Hece ölçüsünde de yenilik yapmış on altılı ve on dokuzlu
hece kalıplarını kullanmıştır. Şiirlerinde durak kullanmamış Türk
şiirinde durağı kaldıran şair olarak tanınmıştır.
- Şiirlerinde kafiyeyi önemsememiştir.
- Nazmı nesre yaklaştırmış çoğu zaman uzun
manzumeyi tercih etmiştir.
- Şiirlerinde coşku, ulusal duygular, kahramanlık
ve öğreticilik ön plandadır.
- Şiirde güzel olanı değil faydalı olanı aramıştır.
- "Sone" ve "serbest müstezat" şeklini de sık sık kullanmıştır.
- Diyaloglar (karşılıklı konuşmalar), şiirlerinde
önemli bir unsur olarak yer alır.
- Dörtlük geleneğinin dışına çıkarak
üçer, altışar, sekizer dizeden kurulu şiirler yazdı.
Eserleri
Şiir
Tan
Sesleri
Türkçe
Şiirler
Turan'a
Doğru
Ey Türk
Uyan
Türk Sazı
Ordunun Destanı
Tan Sesleri
İsyan ve Dua
Zafer Yolunda
Dicle Önünde
Düzyazı (Nesir)
Kıvılcımlar ve Yıldırımlar
Türk'ün Hukuku
Dante'ye
Fazilet ve Asalet
CENGE
GİDERKEN
Ben
bir Türk'üm dinim, cinsim uludur
Sinem,
özüm ateş ile doludur
İnsan
olan vatanının kuludur
Türk
evlâdı evde durmaz, giderim.
Bu
topraklar ecdâdımın ocağı
Evim
köyüm hep bu yurdun bucağı
İşte
vatan! İşte Tanrı kucağı!
Ata
yurdun evlât bulmaz, giderim.
Yaradanın
kitabını kaldırtmam
Osmancığın
bayrağını aldırtmam
Düşmanımı
vatanıma saldırtmam
Tanrı
evi viran olmaz giderim.
Tanrım
şâhid duracağım sözümde
Milletimin
sevgileri özümde
Vatanımdan
başka şey yok gözümde
Yâr
yatağın düşman almaz, giderim.
Ak
gömlekle gözyaşımı silerim
Kara
taşla bıçağımı bilerim
Vatanımçün
yücelikler dilerim
Bu
dünyada kimse kalmaz, giderim.
Mehmet Emin Yurdakul
Ayrıca
bakınız
Mehmet
Emin Yurdakul (1869-1944)
Beş Hececiler
Milli Edebiyat Döneminin Bağımsız Sanatçıları
Hiç yorum yok:
Yorum Gönderme