Edebiyat Okulu: Mehmet Emin Yurdakul

MEHMET EMİN YURDAKUL (1869-1944)

Şair ve milletvekili kimlikleriyle öne çıkan Mehmet Emin Yurdakul, 13 Mayıs 1869'da İstanbul'un Beşiktaş semtinde doğdu. Babası balıkçılıkla uğraşan Salih Reis Bey, annesi ise Emine Hatun'dur.

Mehmet Emin Yurdakul, eğitimini Beşiktaş Askeri Rüştiyesinde gördü. Daha sonra Mekteb-i Mülkiyenin idadi bölümüne devam etti. Buradan ayrılan şair, devlet memurluğuna Rüsumat Evrak Dairesinde başladı. 1897-1907 yılları arasında Rüsumat Evrak Müdürlüğü yaptı.

Yazın hayatına ilk şiirini Selanik'te bulunan "Asır" Gazetesi'nde yayımlayarak başladı. İlk şiiri olan "Anadolu'dan Bir Ses Yahut Cenge Giderken" ona büyük ün kazandırdı. 1899'da "Türkçe Şiirler" isminde bir şiir dergisi çıkardı. Ayrıca birkaç farklı dergide daha şiirlerini yayımlamayı sürdürdü.

Mehmet Emin Yurdakul, İttihat ve Terakki üyesi olduğundan şiirleriyle hükümeti eleştirmeye başladı. Bu sebeple İstanbul'dan uzaklaştırılıp Erzurum ve Trabzon'a görevlendirildi. II. Abdülhamit'in tahttan indirilmesiyle tekrar İstanbul'a çağrıldı. Bir yıl arayla Hicaz ve Suriye valiliği görevlerinde bulundu.

Türk Ocağı örgütünün kurucuları arasında yer alan Mehmet Emin Yurdakul, örgütün ilk genel başkanı oldu. Daha sonra İttihat ve Terakki Cemiyeti ile düştüğü anlaşmazlıktan Erzurum'a vali olarak atandı. Emekli olmak zorunda kalan şair, İstanbul'da Türkçülük düşüncesini yaymak amacıyla yayıncılık faaliyetlerine devam etti.

Mehmet Emin Yurdakul, 1913'te Osmanlı Mebusan Meclisi'nde Musul milletvekili oldu. Ayrıca 1919 seçimlerine katılan Milli Türk Fırkası'nın kurucuları arasında yer aldı. Aynı yıl Sultanahmet Meydanı'nda düzenlenen mitingde sarf ettiği sözlerle adeta tarihe not düştü.

Milli Mücadele'ye katılmak için 1921'de Anadolu'ya geçti. Antalya, İzmir, Adana'da halkın ve ordunun manevi gücünü arttırıcı konuşmalar yaptı. Beş dönem TBMM'de milletvekili olarak görev yaptı. Ömrünün sonuna kadar milletvekili olarak kaldı.

14 Ocak 1944'te İstanbul'da vefat eden Mehmet Emin Yurdakul, Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.

Edebi Kişiliği

Milliyetçi halkçı, yenilikçi bir şair olarak bilinen Mehmet Emin Yurdakul, Türkçülük akımının da en büyük temsilcilerinden biridir.
Türk edebiyatına halkın sesini getiren gerçekçi bir şairdir.
"Türk Şairi", "Milli Şair" diye anılır.
Şiir alanında milliyetçilik akımının edebiyatımızdaki ilk temsilcisi sayılır.
"Türkçe Şiirler" ile başlayan halkçı-milliyetçi çıkışı Milli Edebiyat akımına ortam hazırlar.
"Ben bir Türküm; dinim, cinsim uludur." dizesi ile tanınır. Bu dizede Türk milletine olan haykırışı onun hayat felsefesini ortaya koymaktadır. "Anadolu'dan Bir Ses Yahut Cenge Giderken" şiirinde geçen bu dize 1897'deki Türk-Yunan Savaşı sırasında kaleme alınır. "Türk" sözünün şiirde sık sık geçmesi de ayrı bir önem arz eder.
Eserlerinin konularını toplum sorunları ile epik hayat sahneleri oluşturur. Eserlerinde bir şekilde Anadolu köylüsünün destanını yazar. Türk tarihi ve halkın hayatı onun şiirlerinin olmazsa olmazı olur. Böylece şiirleri aracılığıyla milli bilinci öne çıkararak savaşa giden halkı cesaretlendirmeye çalışır.
Eserlerinin dili sade, açık ve anlaşılırdır.
Hece ölçüsünü sanat hayatının başından itibaren kullanmıştır. Hece ölçüsünde de yenilik yapmış on altılı ve on dokuzlu hece kalıplarını kullanmıştır. Şiirlerinde durak kullanmamış Türk şiirinde durağı kaldıran şair olarak tanınmıştır.
Şiirlerinde kafiyeyi önemsememiştir.
Nazmı nesre yaklaştırmış çoğu zaman uzun manzumeyi tercih etmiştir.
Şiirlerinde coşku, ulusal duygular, kahramanlık ve öğreticilik ön plandadır.
Şiirde güzel olanı değil faydalı olanı aramıştır.
"Sone" ve "serbest müstezat" şeklini de sık sık kullanmıştır.
Diyaloglar (karşılıklı konuşmalar), şiirlerinde önemli bir unsur olarak yer alır.
Dörtlük geleneğinin dışına çıkarak üçer, altışar, sekizer dizeden kurulu şiirler yazdı.