TUNÇ UYAK
Kafiyeli
sözcüklerden birinin başka bir sözcüğün içinde yer almasıyla oluşan kafiyeye
tunç kafiye (uyak) denir. Tunç kafiye aynı zamanda zengin kafiyenin bir türü
olduğundan ses benzerliklerinin en az üç olması gerekir.
Tunç Kafiye ile İlgili Örnekler
Örnek 1
Yokuşlar kaybolur çıkarız
düze
Kavuşuruz sonu gelmez
gündüze
(Necip Fazıl Kısakürek)
Açıklama: Yukarıdaki şiirin ilk dizesinde geçen "düz" sözcüğü "gündüz" sözcüğünün içinde geçtiğinden tunç uyak olmuştur. "-e" sesleri de yönelme hâl eki olduğundan rediftir.
Örnek 2
Derinden ağlarsa bir anam
ağlar
Ciğerden koparsa yüreği
dağlar
(Anonim)
Açıklama: "Ağla" sözcüğü "dağla" sözcüğünün içinde yer aldığından tunç kafiyedir. "-r" sesi de geniş zaman kip eki olduğu için rediftir.
Örnek 3
Bir eşek var idi zâif u nizâr
Bir eşek var idi zâif u nizâr
Yük elinden katı şikeste vü zâr
(Şeyhi)
(Şeyhi)
Açıklama: "Zâr" sözcüğü, "nizâr" sözcüğünün içinde geçtiğinden tunç kafiyedir.
Örnek 4
Bastığın yerleri toprak diyerek geçme tanı
Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.
(Mehmet Akif Ersoy)
Açıklama: "Tanı" sözcüğü "yatanı" sözcüğünün içinde geçtiğinden dizeler arasındaki kafiye türü tunç kafiyedir.
Örnek 5
Dalgın duyuyor
rüzgârın ahengini dal dal,
Baktım süzülüp geçti açıktan iki sandal.
(Yahya Kemal Beyatlı)
Açıklama: "Dal" sözcüğü "sandal" sözcüğünün içinde yer alabildiğinden dizelerdeki kafiye türü tunç kafiyedir.
Örnek 6
Kiminin bahtı açık Kiminin
bahtı kara
Kiminin arkasında görünüyor
Ankara
(Laedri)
Açıklama: "Kara" sözcüğü, "Ankara" sözcüğünün içinde yer alabildiğinden tunç kafiyeye örnek teşkil etmektedir.
Örnek 7
Sabahleyin gökyüzü parlak, ufuk
açıktı
Güneşli bir havada yaylımız yola çıktı
(Faruk Nafiz Çamlıbel)
Açıklama: "Çık" sözcüğü "açık" sözcüğünün içerisinde yer alabildiğinden dizelerde tunç uyak ortaya çıkmıştır. "-tı" eki de görülen geçmiş zaman kipi olduğu için redif görevindedir.
Örnek 8
Her şey akar su, tarih, yıldız, insan ve fikir
Her şey akar su, tarih, yıldız, insan ve fikir
Oluklar çift, birinden nur akar birinden kir
(Necip Fazıl Kısakürek)
Açıklama: "Kir" kelimesi, "fikir" kelimesinin içinde yer aldığından dizelerdeki kafiye türü de tunç kafiyedir.
Örnek 9
Örnek 9
Bu mevsimde lerze eder bu kar
Dışarıya cümle âlem ibretle
bakar
(Laedri)
(Laedri)
Açıklama: "Kar" ile "bakar" sözcükleri arasında tunç kafiye söz konusudur. "Kar" sözcüğü "bakar" sözcüğünün içerisinde yer almaktadır.
Ayrıca bakınız
Ayrıca bakınız
Uyak Türleri
Tunç Uyak
Uyak Dizilişi-Örgülerine Göre Uyaklar
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder