Edebiyat Okulu: Dramatik Şiir

Tiyatroda kullanılan acıklı ve korkunç olayları anlatan şiir türüne dramatik şiir denir. Dramatik şiir, bir nevi şiir şeklini alan tiyatro eserleridir. Trajedi, dram ve komedi türündeki manzum tiyatroların genel ismidir.

Dramatik şiirde konu bir olay olup konu tiyatro gibi canlandırılır. Dramatik şiirde konuyu okuyucunun gözünde canlandırmak, harekete dönüştürmek esastır.

Opera için yazılan manzum eserlerde de dramatik şiire başvurulur.

Eski Yunan edebiyatında bir oyundaki oyuncular tiyatro metnini şiir şekline dönüştürüp ezberlerdi. Bu durum tiyatro türünün 19. yüzyılda ortaya çıkışına kadar devam eder. Daha sonra tiyatro metinleri düzyazı ile yazılmaya başlanır.

Dramatik şiir türünde Batı edebiyatında Corneille, Shakespeare, Racine, önemli eserler vermişlerdir. Günümüzde dramatik şiir, manzum tiyatro şeklinde varlığını sürdürmektedir.

Bizim edebiyatımızın Batı'ya yöneldiği zamanlarda tiyatro eserleri şiir şeklinde değil de nesirle (düz yazı) yazıldığından bu tür bizde gelişmemiştir. Namık Kemal, Abdülhak Hamit Tarhan, Faruk Nafiz Çamlıbel nadir de olsa bu türde eserler ortaya koymuşlardır.

Dramatik Şiir ile İlgili Şiir Örnekleri

Örnek 1

ELEKTRA

Bütün bildiklerimi anlatayım sana;
Ağlamaktan vazgeçmezsen, seni
Gün ışığı girmez bir yere kapatacaklar
Yurttan uzak bir mahzende yaşayacaksın
O zaman bol bol ağlarsın gerçek talihsizliğine
Düşün bunları felaket gelip çatınca
Beni kabahatli görme, aklını başına devşir

Sophokles

Açıklama: Tiyatroda kullanılan acıklı ve korkunç olayları anlatan şiir türüne dramatik şiir denir. Dramatik şiir, şiir şeklini alan tiyatro eseridir. Yukarıdaki metin de şiir şeklinde yer alan bir tiyatro metnidir. Metnin bir parçasının alındığı örnekteki dil ve anlatım ve şiirin içeriği dramatik şiiri tanımlar niteliktedir.

Örnek 2

Halketsem esirlerle leşker,

Mahveylesem ordularla asker,

Olsa bana hep mülûk çâker;

Cinsince o iktidar münker,

Fevkimde uçar tuyûr-u kemter!

Âvâze-i dehr iken tanînim,

Gördüm ana değmiyor enînim;

Milletlere karşı âhenînim;

Bir âfete karşı nazenînim.

Afetse de ey ilâh göster!

Bilmem bana ân mı, şân mı lâzım?

Gülbün mü ya kehkeşân mı lâzım?

Âguuş-u vefâ-nişân mı lâzım?

Bir pençe-i hun-feşân mı lâzım?

Canan mı güzel, cihan mı hoş-ter?

Abdülhak Hamit Tarhan

Açıklama: Edebiyatımızda bu türle şiir yazan nadir şairlerden biri de Abdülhak Hamit Tarhan'dır. Tarhan, bu şiirinde aslı tiyatro metni olan bir olayı oyun şeklinde sunmuştur. Bizim için önemli olan da bu oyunun şiir şeklinde dile getirilmesidir.

Örnek 3

VATAN ŞARKISI

Âmâlimiz efkârımız ikbâl-i vatandır

Serhadimize kal’a bizim hâk-i bedendir

Osmanlılarız ziynetimiz kanlı kefendir

Gavgâda şehâdetle bütün kâm alırız biz

Osmanlılarız can verir nâm alırız biz.

Kan ile kılıçtır görünen bayrağımızda

Can korkusu geçmez ovamızda, dağımızda

Her gûşede bir şir yatar toprağımızda

Gavgâda şehâdetle bütün kâm alırız biz

Osmanlılarız can verir nâm alırız biz.

Osmanlı adı her duyana lerze-resândır

Ecdâdımızın heybeti ma'rûf-u cihândır

Fıtrat değişir sanma bu kan yine o kandır

Gavgâda şehâdetle bütün kâm alırız biz

Osmanlılarız can verir nâm alırız biz.

Top patlasın ateşleri etrafa saçılsın
Cennet kapusu can veren ihvâna açılsın
Dünyada ne bulduk ki ölümden de kaçılsın
Gavgâda şehâdetle bütün kâm alırız biz
Osmanlılarız can verir nâm alırız biz.

Namık Kemal

Bilinmeyen Kelimeler

Âmâl: emeller

Efkâr: fikirler

İkbâl: baht açıklığı

Kâm almak: muradına ermek

Serhad: sınır

Kal'a: kale

Hâk-ı beden: vücut toprağı

Gavgâ: kavga

Kûşe: köşe

Şîr: aslan

Lerze-resân: titreten

Ma'rûf-u cihân: bütün dünyanın bildiği

Açıklama: Dramatik şiir, trajedi, dram ve komedi türündeki manzum tiyatroların genel ismidir. Dramatik şiirde konu bir olay olup tiyatro gibi canlandırılır. Dramatik şiirde konuyu okuyucunun gözünde canlandırmak, harekete dönüştürmek esastır. Namık Kemal de yukarıdaki şiirde bu yola başvurmuştur. Eserdeki dil ve anlatım, genel bakış açısı eserin dramatik şiir örneği olduğunu ortaya koymaktadır.

Ayrıca bakınız

Lirik Şiir

Öğretici (Didaktik) Şiir