Hayatı hakkında elimizde fazla bilgi
mevcut olmayan Dadaloğlu, 19. yüzyılda yaşamış Toros dağlarında göçebe
yaşayan Türkmen aşiretlerinin Avşar boyuna mensup bir şairdir. Babası, Âşık
Musa isminde bir saz şairidir. Kayseri'nin Tomarza ilçesinde doğan
Dadaloğlu'nun asıl adı Veli'dir. Hayatı çoğunlukla Gavurdağı ve Ahır Dağı
çevrelerinde geçmiştir.
Dadaloğlu, Türkmen aşiretlerinin yerleşik
hayata geçirilmesine karşı (Osmanlı İmparatorluğu'nun Anadolu Türkmenlerini
Sivas'a yerleştirme politikası) şiirleriyle haykırırcasına dönemin padişahına
karşı çıkmıştır. "Ferman padişahın dağlar bizimdir/ Ölen ölür kalan sağlar
bizimdir." dizeleri onun karakterini yansıtan kavgacı şiiri anlayışının
ürünüdür. Dadaloğlu, bu özelliğiyle adeta Türkmen aşiretinin sesi olur.
Dadaloğlu, şiirlerinin tamamını hece
ölçüsü ile yazmış aruz ölçüsünü ise hiç kullanmamıştır. Şiirlerinde yalın,
içli, coşkulu bir dil ve yiğitçe bir söyleyiş söz konusudur. Dili, halkın
(Anadolu'daki Türkmen boyları) konuştuğu Türkçedir. Halk söyleyişlerini
önemseyip bunları şiirleştirmiştir. Şiirleri, yazılı kaynaklar vasıtasıyla
değil de sözlü gelenek sayesinde günümüze ulaşmıştır.
Asıl hünerini türkülerinde ortaya koyan
Dadaloğlu, semai, varsağı, destan ve koşma türünde de eserler vermiştir. Meydan
okuma, mertlik, başkaldırı havası içeren koçaklamaları Dadaloğlu'nu, koçaklama
türünün Köroğlu sonrası en büyük kişisi haline getirir.
Kavganın olmadığı şiirlerinde doğa güzellikleri ve âşk hâkimdir. Dadaloğlu, her türlü güzelliğe tutkun birisidir. Koçaklama türü yanında varsağı türünde de eserleri vardır.
Mücadeleci kimliğiyle ön plana çıkan Dadaloğlu,
1868'de Sivas'ın Şarkışla ilçesinde hayata veda etmiştir.
Dadaloğlu'nun Şiirlerinden Örnekler
Örnek 1
Dadaloğlu
Örnek 2
AVŞAR İÇİNDE BİR GÜZEL GÖRDÜM
Avşar içinde bir güzel gördüm
Kozan arasında çeker göçünü
Kınalamış ayağını başını
Sırma ile örmüş sümbül saçını
Her sabah her sabah kendini öğer
Altın saç bağları topuğu döğer
Sade kaşı ile gözleri değer
Acem ülkesinin tahtla tacını
Dadaloğlu'm al yanağın gülünden
Mis kokuyor saçlarının telinden
İnce belli nazlı yârin elinden
Üç beş sene bekleyelim Hacın'ı
Dadaloğlu
Örnek 3
ALIRIM
KIZ SENİ KOMAM İLLERE
Oturmuş
ak gelin taşın üstüne
Taramış zülfünü kaşın üstüne
Bir selam geldi başım üstüne
Alırım kız seni komam illere
Bir taş attım karlı dağlar ardına
Yuvarlandı düştü yârin yurduna
Ben yeni de düştüm sevda derdine
Alırım ahdımı komam illere
Atımın kuyruğu cura saz gibi
Divana vurmuş da ergen kız gibi
Alarmış yanağı bahar yaz gibi
Getirin kır atım göçem illere
Dadaloğlu der de oldum kastana
Gelip geçer selam verir dost bana
Göçeyim mi bilmem Namrun üstüne
Çekilem mi kahpe Bulgar illere
Dadaloğlu
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönderme