AHMET VEFİK PAŞA (1823-1891)

Ahmet
Vefik Paşa, Paris'ten dönünce Tercüme Odası'nda memuriyet görevine başlar.
Burada uzun bir süre çalışır ve sürekli daha yüksek makamlarda görev yapar. 1851'de sahip olduğu
bilgi göz önünde bulundurularak Encümen-i Daniş bilim kuruluna üye seçilir. Hemen akabinde
Tahran'a elçi olarak atanıp dört yıl orada görev yapar.
Paris'e
elçi olarak atanan Ahmet Vefik Paşa, sonrasında Darülfünun'da tarih felsefesi
hocalığı yapar. Bu görevdeyken "Türklerin soy kütüğü" anlamına gelen "Şecere-i
Türki" ismindeki eseri Çağatay Türkçesi'nden Türkiye Türkçesi'ne çevirir.
Kısa bir süre Petersburg'a gider. Bu seyahati "Lehçe-i Osmani" ismindeki
eserinin ortaya çıkmasında etkili olur.
Ahmet
Vefik Paşa, Meclis-i Mebusan başkanlığı ve sadrazam gibi önemli görevlerde bulunur. Yine Bursa valiliği yaptığı dönem onun tanınmasında büyük rol
oynayan tiyatro binasını yaptırdı. İstanbul dışında Anadolu'da kurulan ilk
tiyatro olan bu tiyatroda fiili olarak görev alan Ahmet Vefik Paşa, tiyatronun Anadolu'da
yaygınlaşmasında öncü görev üstlenir.
Ahmet
Vefik Paşa, kütüphanecilik alanında da önemli çalışmalar yapar. Zamanında İstanbul'un
en donanımlı ve zengin kütüphanesini kuran kişi olarak bilinir.
Ahmet Vefik Paşa, 2
Nisan 1891'de İstanbul'da Rumelihisarı'nda bulunan köşkünde hayatını kaybetti.
Cenazesi Rumelihisarı'nda bulunan Kayalar Mezarlığı'ndadır.
Edebi
Kişiliği
Tanzimat Döneminde milliyetçilik ve
Türkçülük akımlarının ilk temsilcilerindendir. Devlet adamı ve yazarlığıyla ön
plana çıkan Ahmet Vefik Paşa, tiyatro tarihimizde de oldukça önemli bir yere
sahiptir. Tiyatro alanındaki çevirileri ve uyarlamaları ile de bilinir. Ahmet
Vefik Paşa'nın Bursa'da kurduğu tiyatro, Türk tiyatrosunun gelişmesinde büyük
katkı sağlar.
Ahmet Vefik Paşa, klasisizm akımının etkisinde
kalır. Edebiyat dünyamızda özellikle Moliere'den yaptığı çeviriler ile
tanınır. Moliere'den 16 eser uyarladı. Moliere'i edebiyatımıza kazandıran isim
olarak bilinir. "Zor Nikâh" ve "Zoraki Tabip" eserleri tiyatromuzun
sahnelenen ilk oyunları arasında yer alır. Ahmet Vefik Paşa, Türk halkında
tiyatro algısının ve sahne hayatının gelişmesinde büyük rol oynamış, halkı
tiyatroya gitme konusunda teşvik etmiştir.
Ahmet Vefik Paşa, çeviri ve uyarlamalarda
da oldukça başarılı biridir. Voltaire ve Victor Hugo'nun eserlerini tercüme
eder. Ebu'l Gazi Bahadır Han'ın "Şecere-i Türki" eserini Çağatay Türkçesinden
Türkiye Türkçesine çevirir.
16 dil bilen Ahmet Vefik Paşa, Türk dili
üzerinde de ciddi çalışmalar yapar. "Lehçe-i Osmani" adlı sözlüğünde Türkçe
sözcükler ile dilimizde kullanılan yabancı sözcükleri ayrı ayrı toplaması
Türkçeye verdiği önemi gösterir. Eserde, sözcüklerin farklı ağızlardaki
karşılıklarına da yer verir. Yine "Lehçe-i Osmani" adlı sözlükte
Osmanlıların Türk milletinin önemli bir parçası olduğunu ilk kez ortaya koyar.
Dil, folklor ve tarih alanlarına ilişkin
eserler de kaleme almış olan Ahmet Vefik Paşa, milli temeli esas alan tarih
anlayışını savunur. Türk tarihinin başlangıcını çok eskilere götürerek
tarihimizin başlangıcının Osmanlı ile başlamadığını özellikle vurgular.
Ahmet Vefik
Paşa, körü körüne yapılan Batı taklitçiliğine şiddetle karşı çıkar. Her alanda özümüze
dönmemiz gerektiğini ısrarla vurgular. Giyim-kuşamdan evinde kullandığı
tüm eşyalarda gelenekçiliğini ısrarla korur.
Ahmet Vefik
Paşa, yapıtlarında halkın anlayabileceği sade bir dil kullanır. Yerel
söyleyişlere başvurmuş kullandığı yerel söyleyişler
eserlerine canlılık katmıştır. Çeviri ve adaptelerinde yerel ağza
özellikle başvurduğu görülür.
Eserleri
Sözlük
Lehçe-i Osmani
Müntehabat-ı Durub-ı Emsal
Moliere'den Çevirdiği Tiyatro Uyarlamaları
Zor Nikah
Tabib-i Aşk
Zoraki Tabip
Azarya
Yorgaki Dandini
Çeviri Oyunları
Kadınlar Mektebi
Kocalar Mektebi
Tartüf
Adamcıl
Okumuş Kadınlar
Savruk
Tarih
Şecere-i Türk Çevirisi
Ayrıca bakınız
Ayrıca bakınız
Tanzimat Edebiyatı Hazırlık Dönemi (1839-1860)
Tanzimat Edebiyatı I. Dönem ve Özellikleri (1839-1860)
Tanzimat Edebiyatı II. Dönem ve Özellikleri (1876-1896)
Tanzimat Edebiyatı I. Dönem Sanatçıları
Ahmet Vefik Paşa (1823-1891)
Tanzimat Edebiyatı II. Dönem Sanatçıları
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder