Edebiyat Okulu: 12. Sınıflar Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Birinci Dönem İkinci Yazılı Soruları Klasik Kazanımlara Uygun Yeni Sistem İkinci Senaryo Cevap Anahtarlı

Adı-Soyadı:

Sınıf:

No:

2023-2024 Eğitim Öğretim Yılı Türk Dili ve Edebiyatı Dersi 12. Sınıf I. Dönem II. Yazılı Sınavı Soruları (2. Senaryo)

S.1. Aşağıdaki şiirdeki milli, manevi değerleri ve tarihi öğeleri belirleyerek şiiri kısaca açıklayınız. (15 puan) (Kazanım: A.2.11. Metinde millî, manevi ve evrensel değerler ile sosyal, siyasi, tarihî ve mitolojik ögeleri belirler.)

(…)

Müslüman yürekler bilirim daha

Kızdı mı cehennem kesilir sevdi mi cennet

Eller bilirim haşin hoyrat mert

Alınlar görmüşüm ki vatanımın coğrafyasıdır

Her kırışığı sorulacak bir hesabı

Her çizgisi tarihten bir yaprağı anlatır.

Bütün bunların üstüne

Hepsinin üstüne sevda sözleri söylemeliyim

Vatanım milletim tüm insanlar kardeşlerim

Sonra sen gelmelisin dilimin ucuna adın gelmeli

Adın kurtuluştur ama söylememeliyim

Can kuşum, umudum, canım sevgilim.

(Erdem Bayazıt, Şiirler)

S.2. Aşağıdaki parçada hangi şairden bahsedilmektedir? Sadece isminiyazınız. (10 puan) (Kazanım: A.2.15. Türün ve dönemin/akımın diğer önemli yazarlarını ve eserlerini sıralar.)

Sağlam bir şiir zevki ve kültürü olan bir şairdir. Şiire yönelik görüşlerini yakın dostu Ziya Osman’a yazdığı mektuplarda ve yazılarında dile getirmiş, şiirin kelimelerle güzel şekiller kurma sanatı olduğunu ifade etmiştir. İlk şiirlerinde yalnızlığı, olgunluk döneminde ise ölüm temasını işlemiştir. Şiirlerinde ölüm, yaşama arzusu ve yaşama sevinciyle iç içedir. “Her mihnet kabulüm, yeter ki/Gün eksilmesin penceremden” dizeleri onun hem hayata bakışını hem de yaşama arzusunu en açık biçimde ifade eder.

S.3. Aşağıdaki seçeneklerdeki soruları cevaplayınız. (5+5+5+5+5+5=30 puan) (Kazanım: A.2.16. Metinden hareketle dil bilgisi çalışmaları yapar. (Kazanım açıklamaları için bkz. EK 2)

a) Aşağıdaki cümlelerdeki altı çizili kelimelerin hangi anlamlarda kullanıldıklarını yazınız. (gerçek/mecaz/terim/yan anlam)

Çocuğunun bu yıl da sınavı geçmediğini öğrenince yıkıldı.

Öğretmeni ona suflör kavramlarını bir türlü ezberletemedi.

b) Aşağıdaki cümlelerdeki ilgili yerlere ilgili noktalama işaretlerini getiriniz.

Ünlü komutan ( ) ( ) Yiğitlerim ( ) yiğitlerim ( ) ( ) diye sesleniyordu.

Sarıkaya ( ) Abdurrahman ( ) Eğitim Yönetiminde Etik ( ) Van ( ) 2015 ( )

c) Aşağıdaki cümlelerdeki yazım yanlışlarını bulup doğrusunu yazınız.

Mostar köprüsü bir medeniyetin simgesidir.

Dünyaya İkinci Geliş Yahut Sır İçinde Esrar eserini hepimiz merak etmişizdir.

S.4. Beş cümlelik küçürek bir hikâye yazınız. (10 puan) (Kazanım: B.1. Farklı türlerde metinler yazar.)

S.5. Aşağıdaki şiirin teması nedir? Belirtiniz. (10 puan) (Kazanım: A.1.2. Şiirin temasını belirler.)

BİR BAYRAK RÜZGÂR BEKLİYOR

Şehitler tepesi boş değil,

Biri var bekliyor.

Ve bir göğüs, nefes almak için;

Rüzgâr bekliyor.

Türbesi yakışmış bu kutlu tepeye;

Yattığı toprak belli,

Tuttuğu bayrak belli,

Kim demiş meçhul asker diye?

Destanını yapmış, kasideye kanmış.

Bir el ki ahiretten uzanmış,

Edeple gelip birer birer öpsün diye faniler!

Öpelim temizse dudaklarımız,

Fakat basmasın toprağa temiz değilse ayaklarımız.

Rüzgârını kesmesin gövdeler

Sesinden yüksek çıkmasın nutuklar, kasideler.

(...)

(Arif Nihat ASYA)

S.6. Aşağıdaki şiirdeki ölçüyü, kafiye türünü ve varsa redifi bulunuz. (15 puan) (Kazanım: A.1.3. Şiirde ahengi sağlayan özellikleri/unsurları belirler.)

Kim okurdu kim yazardı

Bu düğümü kim çözerdi

Koyun kurt ile gezerdi

Fikir başka başk'olmasa

(Âşık Veysel)

S.7. Aşağıdaki seçeneklerde yer alan dizelerdeki edebi sanatların sadece isimlerini yazınız. (10 puan) (Kazanım: A.1.5 Şiirdeki mazmun, imge ve edebî sanatları belirleyerek bunların anlama katkısını değerlendirir.)

a) Ah bu türküler, köy türküleri

Ana sütü gibi candan

Ana sütü gibi temiz.

b) Yolcuyum bir kuru yaprak misali

Rüzgârın önüne atılmışım ben

CEVAP ANAHTARI

C.1. Şiirdeki milli, manevi değerler ve tarihi öğeler: ‘’Müslüman, cennet, vatan, millet’’ kavramlarıdır. Erdem Bayazıt, dini hassasiyeti olan bir şairdir. Şair, anlatımında sezgi ve çağrışım metodunu kullanmıştır. Erdem Bayazıt şiiri, millî-manevi hassasiyetleri olan, sosyal cephesi geniş bir misyon şiirinin halkalarındandır. Bu şiirin beslendiği kaynaklar başta hadis, İslam tarihi gibi dini esaslı kaynaklardır. (15 puan)

C.2. Cahit Sıtkı Tarancı (10 puan)

C.3. a)

Çocuğunun bu yıl da sınavı geçmediğini öğrenince yıkıldı. (mecaz anlam) (5 puan)

Öğretmeni ona suflör kavramını bir türlü ezberletemedi. (terim anlam) (5 puan)

Ünlü komutan (: ) (") Yiğitlerim (,) yiğitlerim (!) (") diye sesleniyordu. (5 puan)

Sarıkaya (,) Abdurrahman (,) Eğitim Yönetiminde Etik (,) Van (,) 2015 (.) (5 puan)

Mostar Köprüsü bir medeniyetin simgesidir. (5 puan)

Dünyaya İkinci Geliş yahut Sır İçinde Esrar eserini hepimiz merak etmişizdir. (5 puan)

C.4. Yıllar önce bir keman alıp yeğenime armağan ettim. Onun kemandan istifade edeceğini düşünerek aldım. Onun keman öğrenemediğimi sonraları anladım. Meğer aldığım kemanı evlerinin bir duvarına asmış. Bu da iç yangınımı artırdı. (10 puan)

C.5. Şiirin teması bayrak ve bayrağın önemidir. (10 puan)

C.6. Kim okurdu kim yazardı

Bu düğümü kim çözerdi

Koyun kurt ile gezerdi

Fikir başka başk'olmasa

(Âşık Veysel)

Açıklama: Şiirde hece ölçüsü kullanılmıştır. (5 puan) "-ar" geniş zaman eki ve "-di" görülen geçmiş zaman ekleri, hem görev hem de yazılış olarak aynı oldukları için rediftir. (5 puan) "-z" eki tek ses benzerliğini oluşturduğu için yarım kafiyedir. (5 puan)