NİKOLAY VASİLYEVİÇ GOGOL (1809-1852)
1809'de Ukrayna'nın Soroçinski köyünde orta sınıf toprak sahibi bir
ailenin çocuğu olarak dünyaya gelir. Küçük yaşlarda öksüz kalır. Nikolay Vasilyeviç Gogol,
çocukluğunda çok yoğun köy ve Kazak kültürü etkisinde kalır. Kazak yaşam
biçimi, gelenek ve görenekleri ile büyüyen Gogol, bu kültürü eserlerine de
yansıtır. Eğitimin ilk bölümünü Paltova'da görür. Lise öğreniminden sonra
Petesburg'dan Almanya'ya gider. Orada kısa bir süre kaldıktan sonra yine Petersburg'a
döner. Döndükten sonra çok istememesine rağmen bir yıl gibi kısa bir süreliğine
çok düşük ücretle devlet memurluğunda bulunur.Gogol, şiir, tiyatro, öykü ve roman başta olmak üzere edebiyatın her alanında eser veren bir sanatçıdır. Eserleri dünyanın pek çok diline çevrilir. Gogol'un, üslubunda mizahi yönü ağır basan ince yergiler yer alır. Gerçekçi edebiyatın en önemli temsilcileri arasında yer alan Gogol, Rusya'nın o dönemdeki halini, soylu kesimin yaşam tarzını, Rus bürokrasisini ve neticesinde halkın iç içe yaşadığı sefaleti dile getirir. Ukrayna asıllı Rus edebiyatının önemli roman ve oyun yazarı olan Gogol'un edebiyatta olan ilgisi daha çocuk yaşta başlar.
Aleksandr Puşkin ile büyük bir dostluğu bulunur. Gogol'un üzerinde Puşkin'in büyük etkisi olur. Onun eleştirilerini dikkate almadan yazamayacağını düşünür. Puşkin, adeta Gogol'u sert ve acımasız eleştirilerden koruyan bir kalkan olur.
Nikolay
Gogol, 1832'de "Akşam Toplantıları" ismindeki kitabını yayımlar. Bu kitapta
Gogol'un halk deyiş ve hikâyelerinin yer aldığı öyküleri yer alır. Yine bu
yıllarda büyük bir tepkiyle karşılanan ve dikkatleri üzerine çekmesine neden
olan "Müfettiş" ismindeki eserini kaleme alır. Bürokrasiyle alay edercesine
kaleme aldığı bu eser yüzünden Rusya'dan ayrılmak zorunda kalır. İtalya, Fransa
ve İsviçre'de bir süre bulunduktan sonra 1848 yılında tekrar ülkesine döner. Gogol'un
bu oyununda validen gardiyana kadar bir şekilde açığı olan kişilerin bu
açıkları görmezlikten gelmesi için müfettişe yaranmaya çalışmaları ve ona
çeşitli hediyeler takdim etmeleri konu edinir.
Gogol'un
sanat hayatında önemli izler bırakan Aleksandr Puşkin'in vefatı Gogol'u sarsar.
Çok büyük üzüntü yaşayan Gogol, Puşkin'in önerisiyle kaleme aldığı "Ölü Canlar"
eserini tamamlar. Bu eserde dönemin
Rusya'sındaki çürümüşlük ve kokuşmuşluğu gerçekçi bir şekilde işler. I. Nikolay dönemindeki Rus toplumunun köylü realitesinin yer aldığı bu eserde köylülerin
birer eşya gibi algılandığı ve hiçbir değerinin olmadığı düşüncesi ele alınır.
Gogol, burada Rusya toplumundaki köylülerin yaşamını en acı şekilde eleştirir.
"Palto"
ismindeki uzun öykü de yine bu yılların ürünüdür. Oldukça ses getiren bu eser
için Dostoyevski, "Hepimiz Gogol'un Palto'sundan çıktık." tabirini kullanır.
Soylu kesimin bir eleştirisi olan bu öykü Gogol'un büyük tepkiler almasına
neden olur. Bu eser sonrası ihanetle suçlanması onda derin bir etki oluşturur.
"Bir
Delinin Hatıra Defteri" eserinde bir memurun sıradan hayatını ve iş
sıkılganlığını anlatır. Öykünün neticesinde memur, akıl hastanesine yatırılır.
Dünyanın
kötülüklerden kurtulamayacağı düşüncesini de "Portre" eserinde işler.
"Taraş
Bulba" eserinde Gogol, Ukrayna'da yer alan Kazakların yaşamlarını, onların
kültürleri ve Polonyalılarla olan çatışmalarını konu edinir. Eserde, olaylar
yaşlı Kazak Taraş Bulba'nın etrafında gelişir. Bu eser, sonraları sinemaya da
uyarlanır.
Aleksandr
Puşkin'in ölümü Gogol ve eserlerine olan ilgiyi arttırır. Bu durum, Gogol'un toplumu
değiştirmek için yeni misyonlar yüklenmesine vesile olur. Dine karşı ilgisi bu
dönemde oldukça artan Gogol, kiliseyi bile övmeye başlar. Bu durum kendisini
sevenlerinin tepkisine neden olur.
"Müfettiş" oyunu ve
"Palto" öyküsüyle Rus toplumunun politik ve toplumsal meselelerine
getirdiği eleştiriler büyük övgü almasını sağlar. Oyununun
sahnelenmesinden kısa bir süre sonra Rusya'dan ayrılıp Roma'ya yerleşir. Burada
yazdığı yazılarda muhafazakâr bir tavır takınması özellikle Rusya'da bulunan
arkadaşlarıyla olan arasını açar. Bu
durum Gogol'un zihin dünyasını alt üst eder.
Ömrünün son demlerinde Filistin'e giderek kutsal toprakları ziyaret eden Gogol, 1848'de Kudüs'te hacı olur. Bir rahibin olumsuz düşünceleri yaymaya çalışmasından ötürü ünlü eseri "Ölü Canlar"ın ikinci bölümünün el nüshalarını yakıp yok eder. Son zamanlarında bunalıma girer, sinir krizi geçirir, ruh hastalıklarıyla mücadele etmek zorunda kalır. Dahası yemek bile yemez. 1852'de Moskova'da 43 yaşındayken hayata veda eder.
Gogol, kısa bir ömre dev eserler sığdırabilen nadir sanatçılardandır. Kendisinden sonra gelen dünyaca ünlü birçok sanatçıyı etkilemeyi başarır.
Ömrünün son demlerinde Filistin'e giderek kutsal toprakları ziyaret eden Gogol, 1848'de Kudüs'te hacı olur. Bir rahibin olumsuz düşünceleri yaymaya çalışmasından ötürü ünlü eseri "Ölü Canlar"ın ikinci bölümünün el nüshalarını yakıp yok eder. Son zamanlarında bunalıma girer, sinir krizi geçirir, ruh hastalıklarıyla mücadele etmek zorunda kalır. Dahası yemek bile yemez. 1852'de Moskova'da 43 yaşındayken hayata veda eder.
Gogol, kısa bir ömre dev eserler sığdırabilen nadir sanatçılardandır. Kendisinden sonra gelen dünyaca ünlü birçok sanatçıyı etkilemeyi başarır.
Eserleri
Ölü
Canlar (oyun)
Taras Bulba (roman)
Müfettiş (oyun)
Palto (öykü)
Bir Delinin Hatıra Defteri
Taras Bulba (roman)
Müfettiş (oyun)
Palto (öykü)
Bir Delinin Hatıra Defteri
Ayrıca
bakınız
Nikolay Gogol
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder