Bacon (1561-1626)

francis bacon
22 Ocak 1561'de İngiltere'nin Londra şehrinde dünyaya gelen Francis Bacon, Nicholas Bacon'ın oğludur. Babası, adalet bakanlığı yapmış ünlü biridir. Bacon, 12 yaşında Trinity College'de skolâstik felsefeyle meşgul olur. 1576'da hukuk okur.

Öğrenimini tamamladığında avukatlık mesleğini icra eder. 1584'te parlamentoya giren Bacon, 1593'te Avam Kamarası'na seçilir. İngiltere'de başsavcı ve başyargıç unvanına sahip olan Bacon, 1621'de rüşvetle suçlanır. Bu sebepten bütün resmi görevlerinden uzaklaştırılır ve sarayı terk etme cezasına çarptırılır. Suçu sabitlenince tutuklanır. Hapishane yıllarından sonra kendini felsefi düşüncelere adar.

Bacon, filozof ve deneme yazarlığı ile ön plana çıkar. Bilim adamı, hukukçu, devlet adamı ve avukat kimlikleriyle de bilinir. Montaigne'den sonra deneme türünün en büyük sanatçısı sayılır. Felsefenin temeline bilimi koyar. Doğayı deneyle kavramaya çalışıp doğa ile akıl arasında bir bağ kurmaya yeltenir. Ona göre bilimin kullanması gereken yöntem tümevarım yöntemidir. Bacon, insana büyük bir güven duyarak insanı doğadan üstün tutar.

Bacon, sürekli araştıran, deneyi merkeze alan biri olarak doğa ve toplumu kavrama noktasında ön yargılardan uzak bir tutum sergiler. Felsefesinin temeline bilimi koyup bilimi bir ilerleme süreci olarak görür. Bilimin insanları aydınlatma işlevini öne çıkararak kuşkunun bittiği yerde kesin olan bilginin başlayacağını savunur.

Bacon'un edebiyat alanında en önemli eseri hiç şüphesiz ona büyük ün kazandıran 1597'de yayımladığı "Denemeler" eseridir. Eser, birkaç kez içeriği geliştirilerek basılır. Yalın ve açık anlatımıyla öne çıkan denemelerinde göze çarpan en önemli özellik ahlak felsefesidir. Gençlik, siyaset, psikoloji, dostluk denemelerinde üzerinde durduğu kavramlardır.  Bacon'un denemeleri günlük yaşantımız açısından da önemli öğütler ve düşünceler içerir.

"Yeni Atlantis", Bacon'un düşüncelerinde idealize ettiği ve ideal toplum düzenini yansıttığı diğer önemli bir eseridir. Eser, ütopyacı roman geleneğinin en güzel örneklerinden biridir.

Bacon, İngiliz dilinin ustalarından biri olarak da öne çıkar. Anlatımında insanı sıkmayan zengin imgelere başvurur. Bacon, bir iletişim ustası olarak da bilinir.

Bacon, yer yer ateizmle (tanrıtanımazlık) suçlanır. Buna karşın Bacon, çeşitli vesilelerle ateizme karşı olduğunu dile getirir. Bacon'un aşağıda yer alan cümleleri de onun bu düşüncesini destekler: "Bu evrensel çerçevenin başıboş olduğunu düşünmektense kutsal efsanelere inanırım, daha iyi. Az felsefe insan zihnini tanrıtanımazlığa götürür ama felsefede derinlik insanların zihinlerini dine döndürür."

Bacon, bilim ve felsefe konusunda ciddi etkiler oluşturur. Darwin'in evrim kuramını oluştururken Bacon'dan etkilendiği söylenir. Francis Bacon, 9 Nisan 1626'da İngiltere'nin Highgate şehrinde soğuk algınlığına yakalanır ve zatürreden hayata veda eder.

 

En Önemli Eserleri

Politika ve Ahlak Üstüne Denemeler

Yeni Atlantis

Ayrıca bakınız


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder