Sözcükte Yapı Test 3

SÖZCÜKTE YAPI TEST 3

1. Sözcükte yapı ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Yapım ekleri isimden isim, isimden fiil, fiilden fiil, fiilden isim olmak üzere dörde ayrılır.

B) Fiilimsi (eylemsi) ekleri dilimizde fiilden isim yapım ekleridir.

C) En az iki sözcüğün bir araya gelerek oluşturduğu yeni kavramlara birleşik sözcük denir. 

D) İsim tamlaması şeklinde oluşan birleşik isimler genellikle belirtisiz isim tamlaması şeklinde oluşur.

E) Birleşik isimlerde her iki sözcüğün de mutlaka isim olması gerekir.

2. Her şeye içerlemek ilerlemek için bir engel oluşturabilir. Oynayan çocuğa bakınca yüreği

                       I           II                                  III               IV

sızladı. 

  V

Yukarıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcüklerden hangisi yapısı bakımından farklıdır? 

A) I           B) II          C) III        D) IV         E) V

3. Dil, tarih ve kültür arasındaki ilgiyi bilen bir kimse dili tek başına almaz. Çünkü dilde her 

sözcüğün yazılış, ses, biçim ve anlamını tayin eden tarih ve kültürdür. Yunus Emre'nin
                                   I
şiirlerinin dilini, yazıldığı dönem ve çevreden ayrı ele alamazsınız. Çünkü o ağacın kökleri
                                                        II      III
gelenek ile beraber, yetiştiği topraklara sımsıkı bağlıdır.  Bu da gösterir ki filolog sadece
                                                                       IV
dilci değil, geniş kültürlü, kafası dil gibi yaşamın bütün olanaklarına açık bir insan olmalıdır.
                                                             V                      

Yukarıdaki metinde geçen altı çizili sözcüklerle ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) "Biçim" sözcüğü fiilden isim yapım eki alarak türemiştir.

B) "Çevreden" sözcüğü fiilden türemiş bir isim gövdesidir.

C) "Ayrı" sözcüğü "ayır-" sözcüğünden türemiş bir isim gövdesidir.

D) "Bağlıdır" sözcüğü basit bir isimdir.

E) "Yaşamın" sözcüğünün kökeni isimdir. 

4. Birleşik sözcüklerin oluşumu ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Çanakkale ("Çanak" ismi ile "kale" isminin birleşmesiyle oluşmuştur.)

B) Çekyat ("Çek-" fiili ile "yat" isminin birleşmesiyle oluşmuştur.)

C) Cumartesi ("Cuma" ismi ile "ertesi" isminin birleşmesiyle oluşmuştur.)

D) Eskişehir ("Eski" sıfatı ile "şehir" isminin birleşmesiyle oluşmuştur.)

E) Gelebil- ("Gel-" fiili ile "ebil-" fiilinin birleşmesiyle oluşmuştur.)

5. Kültürlü, tecrübeli, Arapça bilen, kardeşlikten anlayan meslektaşlarına seslendi.

Yukarıdaki metinde geçen sözcüklerle ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Bütün sözcükler en az bir yapım eki aldıkları için türemiş sözcüktürler.

B) "Seslendi" sözcüğü fiil gövdesidir.

C) "Anlayan" sözcüğü isim gövdesidir.

D) "Arapça" sözcüğündeki "-ça" eki isimden isim yapım ekidir.

E) "Bilen" sözcüğü fiil gövdesidir.

6. Bazı birleşik isimler birleşik sıfat şeklinde oluşur.

Aşağıdaki altı çizili birleşik isimlerden hangisi birleşik sıfat şeklinde oluşmamıştır?

A) Birçok insan hayatın önemli ayrıntılarına dikkat etmez.
B) Birtakım düşünceler beynimi kemirip durmaktadır.

C) Etraf başıboş köpeklerden geçilmiyordu.
D) Alçakgönüllü kişiliğiyle herkese örnek olmuştu.

E) Büyükanne çocuklara güzel şeyler anlatırdı. 

7. Kirazın derisinin altında kiraz
    Narın içinde nar
    Benim yüreğimde boylu boyunca
                                I
    Memleketim var
    Canıma ciğerime dek işlemiş
    Canıma ciğerime
    Sapına kadar.
    Elma dalından uzağa düşmez
                           II
    Ne yana gitsem nafile.
           III
    Memleketin hali gözümden gitmez
    Binbir yerimden bağlanmışım 
                                 IV
    Bundan ötesine aklım ermez.
                                    V

Yukarıdaki numaralanmış sözcüklerden hangisinin kökü diğerlerinden farklıdır?

A) I            B) II          C) III           D) IV         E) V 

8. Bitkileri solgun bölgeler, düşünceleri, duyguları körelmiş seçkinlere benzer.

Yukarıdaki metinde geçen sözcüklerle ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Cümledeki bütün sözcükler türemiştir.

B) "Körelmiş" sözcüğünün kökü "kör" ismidir. 

C) "Benzer" sözcüğünün kökeni "beniz" ismidir. "-e" isimden fiil yapım ekini alarak fiil gövdesi olmuştur.

D) "Seçkinler" sözcüğü bir fiil gövdesidir.

E) "Duyguları" sözcüğünde hem yapım eki hem de çekim eki vardır.

9. İsim tamlaması şeklinde oluşan birleşik isimler vardır. Bu isimler genellikle belirtisiz isim tamlaması şeklinde oluşur.

Aşağıdaki altı çizili birleşik sözcüklerden hangisi buna aykırı bir şekilde oluşmuştur?

A) Hanımeli toplamak için kırlara açıldılar hep beraber.

B) Ateşböcekleri her tarafı istila etmişti.

C) Türkiye yakın zamanda denizaltı üretebilecek bir konuma gelecek.

D) Suçiçeği geçiren çocuk ikide bir fenalaşıyordu.

E) Ahmet, karşımızdaki Acıgöl ne güzeldir, der dururdu.

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük isimden türemiş bir fiil değildir?

A) Kokluyordu çimendeki yeşili zamanın şanslı çocukları.

B) Söylenenlere bir hayli içerlemişti anlaşılan.

C) İçi çok sızlamıştı bizim Betül'cüğün.

D) Bizim tavuk dün yine aynı yerde yumurtladı. 

E) Ahmet Mesut, sahnede hüngür hüngür ağlıyordu.

11. Sözcüğün yapısı ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Bir kökün fiil kökü olup olmadığını anlamanın en kolay yolu onun "-mek, -mak" mastar eki veya "-me, -ma" olumsuzluk ekini alıp alamamasıyla anlaşılır. 

B) Yazılışları ve söylenişleri aynı ancak anlamları farklı olan hem fiil hem de isim kökü olarak kullanılabilen ve aralarında bir anlam ilişkisi olmayan köklere sesteş kökler denir. 

C) Bazı isim kökleri olumsuzluk eklerini alabilir.

D) Fiil köklerinin sonuna kısa çizgi işareti getirilir. 

E) Fiil kökleri dışındaki bütün sözcüklerin kökleri isim köklerini oluşturur. Yani zamir, sıfat, zarf, edat, bağlaç, ünlem türündeki sözcükler de isim soylu olduklarından isim köklerini oluşturur.

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden çok türemiş sözcük yoktur?

A) Defterinden annesine şiirden bir dize okudu, okulun yolunu tuttu.

B) Hiçbir zaman çocuklarımız için sevgiden ayrılmayalım.

C) Ayrı bir dünyada iki yalnız insan vardı sanki.

D) Annelerinden ağaçların hikâyesini yazacaklardı.

E) Bir süre ona baktı. Yine evine doğru yola çıkmak için harekete geçti.

13. Belirli kurallar çerçevesinde bir araya gelen iki fiilin oluşturduğu birleşik fiillere kurallı birleşik fiiller denir. Kurallı birleşik fiiller eyleme "yeterlilik, tezlik, yaklaşma ve süreklilik" anlamları katar. Bu fiiller her zaman birleşik yazılır.

Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde bunu örneklendiren bir kullanım yoktur?

A) Şirketi çeviremeyince işi arkadaşına devretti.

B) Bana göre Mustafa bu soruları tek başına rahatlıkla çözebilir. 

C) Oraya çok kısa bir sürede geliverdi polis arabası.

D) İstanbul'a gidecek otobüsün arkasından dakikalarca bakakaldık.

E) Dikkat etmeyince merdivenlerden düşeyazdı.

14. İleri atılıp sellercesine
        I     II
     Göğsünden vurulup tam ercesine,
            III          IV
     Bir gül bahçesine girercesine

    Şu kara toprağa girenlerindir. 

                                V 

Yukarıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi yapısı bakımından ötekilerden farklıdır?

A) I          B) II         C) III         D) IV          E) V

15. Aşağıdakilerden hangisi iki sözcüğün gerçek anlamından uzaklaştığı birleşik sözcüklere örnek oluşturmaz?

A) Suçiçeği (Bulaşıcı bir hastalık türüdür.)

B) Kuşburnu  (Avrupa, kuzeybatı Afrika ve Batı Asya'da yetişen bir tür bitkidir.)

C) Sigaraböreği (Yufka arasına peynir veya kıyma koyduktan sonra sigara gibi sarılıp tavada kızartılan bir börek çeşididir.)

D) Yavruağzı (Kavuniçi ile pembe arası bir renktir.)

E) Tavukgöğsü (Süt, şeker, pirinç unu ve tavuğun göğüs eti kullanılarak yapılan bir tatlı türüdür.)

16. Çocuksu davranışları olan yaşlı, yüreksiz, tasasız, kaygısız olanları izliyordu. 

Yukarıdaki metinde geçen sözcüklerle ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) "İzliyordu" sözcüğünün kökü isimdir. Aldığı ekle fiil gövdesi olmuştur.

B) "Kaygısız" sözcüğünün kökü "kay-" fiilidir.

C) Bütün sözcükler en az bir yapım eki aldıkları için türemiştir.

D) "Olan" sözcüğü isim gövdesidir.

E) "Davranışları" sözcüğü bir isim gövdesidir.

17. Ali amcasına seslendi "gelmem" dedi. Mustafa da "gelemem" dedi.

Altı çizili sözcüklerle ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?

A) "Gelmem" basit; "gelemem" türemiş bir kelimedir.

B) "Gelmem" sözcüğü türemiş, "gelemem" sözcüğü basittir.

C) "Gelmem" sözcüğü basit, "gelemem" sözcüğü birleşik bir kelimedir.

D) Her iki sözcük de basit sözcüklerdir.

E) Her iki sözcük de türemiştir.

18. Bazı birleşik isimler bir isimle bir fiilin kaynaşması sonucu oluşmuşlardır.

Aşağıdaki altı çizili birleşik isimlerden hangisi buna örnek oluşturmaz?

A) Çağımızda birçok şeyi bilgisayar bize öğretmektedir.

B) Öğrenciler imambayıldı yemeğini hiç sevmedi.

C) Bir gecekondu sahibi bile olmadan hayata gözlerini yumdu.

D) İki ülke arasında ateşkes ilan edilecek.

E) Ayın sonunda evine bir çekyat almak istiyordu.

19. Aşağıdaki birleşik isimlerden hangisi sıfat tamlaması şeklinde oluşmamıştır?

A) Bu yıl Yenişehir ilçesinde ev kiralayacak galiba.

B) Eskişehir, tarihe destan yazdıran bir şehirdir.
C) Karagöz yıllara meydan okurcasına ayakta kalmayı başarır. 

D) Acıbadem tedavi merkezi depreme karşı güçlendirilecek.

E) Çocuklar kartopu oynamak için dışarı çıktılar.

20. Bilgelik; saygılı, tarafsız, çağdaş, iyilik yapanların koşulsuz yolculuğudur. 

Yukarıdaki metinde geçen sözcüklerle ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Bütün sözcükler en az bir yapım eki aldıkları için türemiştir.

B) "Bilgelik" sözcüğünün kökü fiildir.

C) "Yapanların" sözcüğündeki fiilimsi eki fiilden isim yapım ekidir.

D) "Yolculuğudur" sözcüğünün kökü "yolcu" sözcüğüdür.

E)  Bütün sözcükler isim gövdesidir.

CEVAP ANAHTARI: 1-E 2-C 3-D 4-B 5-E 6-E 7-E 8-D 9-E 10-E 11-C 12-D 13-A 14-C 15-C 16-B 17-C 18-E 19-E 20-D

Ayrıca bakınız

Sözcükte Yapı Test 1

Sözcükte Yapı Test 2

Sözcükte Yapı Test 3

Sözcükte Yapı Test 4

Sözcükte Yapı Test 5

Sözcükte Yapı Konu Anlatımı

Ana Sayfa