Edebiyat Okulu: Anlatımda Bakış Açısı Test 1

1. Anlatımda bakış açısı ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Anlatıcı, anlatımı yapan kişidir.
B) Bakış açıları metinlere göre farklılık gösterebilir.
C) Bakış açısında farklılık oluşturan unsur çoğu zaman üsluptur.
D) Kişilerin ruh hali, cinsiyeti, mesleği, yaş ve kültür seviyesi anlatımdaki bakış açısında önemlidir.
E) Anlatıcı anlatımını sadece yazılı olarak gerçekleştirir.

2. Mahallenin yanı başında beyaz sakallı, oldukça ihtiyar bir adama rastladım. Kendisine yaklaşıp saygılı bir ifadeyle durumunu sordum. Beni ilkin duymadı. Bir daha ona aynı şeyleri iletmek için ses tonumu yükselttim. Beni duyduğunu hareketleriyle gösterdi. Bana garip garip baktı.

Yukarıdaki paragrafın anlatımıyla ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Paragrafta kahraman bakış açılı birinci kişi ağızdan (ben) anlatım esastır.
B) Anlatıcı, paragrafta aynı zamanda kahramanlardan birisidir.
C) Kahraman anlatıcı, birinci tekil şahıs ağzı ile konuşmuştur.
D) Anlatıcı olayın merkezinde yer almaktadır.
E) Anlatıcı, olayları sadece görendir.

3. "Kahraman bakış açılı birinci kişi ağızdan (ben) anlatım" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) İlahi bakış açısı anlatımına göre sınırları belli olan bir anlatımdır. Kahraman bakış açılı anlatımda anlatıcı için imkânlar kısıtlıdır.
B) Kahraman anlatıcı bakış açısında anlatıcının bilgisi kendisiyle sınırlıdır. Diğer kahramanlar hakkında bir bilgiye sahip değildir.
C) Anlatıcı için zaman ve mekân engeli söz konusu değildir.
D) Bu anlatımda kahraman anlatıcının sahip olduğu bakış açısı anlatıma yansır.
E) Kahraman bakış açılı anlatımda anlatıcının geçmiş ve gelecek hakkında herhangi bir bilgiye sahip olması mümkün değildir.

4. Mustafa düşünceli düşünceli okulun bahçesinde dolaşıyordu. Dolaşırken ilginç ilginç işaretler yapıyordu. İşaretlerle dolanması gittikçe hızlanıyordu. Kafası bir şeye takılmıştı anlaşılan. Öğretmen onu ya derse almamış ya da dersten haksız yere dışarı atmıştı. O dolaşma esnasında eve gittiğinde bu olumsuz durumu babasına nasıl anlatacağını düşünüyordu.

Bu parçanın anlatımında hâkim olan bakış açısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kahraman bakış açılı birinci kişi ağızdan (ben) anlatım
B) Gözlemci (objektif) bakış açısı
C) Hâkim (ilahi-tanrısal) bakış açısı
D) Hâkim bakış açısı ile gözlemci bakış açısı iç içedir.
E) Gözlemci bakış açısıyla kahraman bakış açısı ön plana çıkan bakış açılarıdır.

5. "Gözlemci (objektif) bakış açısı" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Anlatıcı aktarımı bir kamera gibi yapar. Yansızdır, objektiftir, anlattıklarına yorum katmaz.
B) Gözlemci bakış açısında en önemli husus "tarafsızlık"tır.
C) Anlatıcı, "müşahit anlatıcı" olarak da bilinir.
D) Anlatıcı bu anlatımda kahramanlardan çok daha fazla bir bilgiye sahiptir.
E) Anlatıcı, kahramanların geçmiş ve geleceği ile ruh halini bilmez.

6. Bu bakış açısında iki aşamalı bir durum söz konusudur. İlkin olup bitenleri tarafsızca izleme sonrasında da bunları tam bir tarafsızlıkla okuyucuya nakletme amaçlanır.

Yukarıdaki ifadenin hâkim olduğu bakış açısı ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Kişilerin iç dünyaları, iç buhran ve çatışmaları bu anlatımda oldukça fazla yer tutar.
B) Anlatıcı, kahramanların geçmişi, geleceği ile ruh halini bilmez.
C) Anlatıcı aktarımı bir kamera gibi yapar. Yansızdır, objektiftir, anlattıklarına yorum katmaz.
D) Anlatıcı bu anlatımda kahramanlardan çok daha az bir bilgiye sahiptir.
E) Bu bakış açısında anlatımı oluşturan cümleler, nesnel cümlelerdir.

7. Anlatımda bakış açısı ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Gözlemci (objektif) bakış açısı (3. kişi ağızdan anlatım) anlatımında anlatıcı olaylar ve kahramanlar karşısında kamera kadar bir yetkiye sahiptir.
B) Hâkim (ilahi-tanrısal) bakış açısında anlatıcı kahramanlardan daha az bilgiye sahiptir.
C) Anlatıcının, yaşanmış, yaşanan ve yaşanması muhtemel olan her şeyi bilip, görüp ve duyması hâkim (ilahi-tanrısal) bakış açısı olarak adlandırılır.
D) Gözlemci (objektif) bakış açısı (3. kişi ağızdan anlatım) anlatımında üçüncü kişi ağızdan anlatım esastır. Yer yer birinci kişi anlatımına da başvurulur.
E) Kahraman bakış açılı (birinci kişi-ben) anlatımında kahraman hem anlatıcı hem de anlatılan konumundadır.

8. Düz bir yolda yürürken bunlar da yaşanılır mı bu kazalar da olur mu diye hayret ederiz. Elbette yaşanmaması gerekir. Belli ki Tuba yolda yürürken bir şeyler düşünüyordu. Annesine olan özlemi ve babasına olan derin hasreti onu etkilemiş ve bu olaya neden olmuştu. O anda Tuba'nın annesini ve babasını bu kadar derinden düşünüp kazaya sebebiyet vereceği kimin aklından geçerdi.

Yukarıdaki paragrafın anlatımında aşağıdaki seçeneklerde belirtilen ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Anlatıcı, anlattığı olayların dışındadır. Olayları sadece görendir.
B) Üçüncü tekil şahıs anlatımı, anlatımda esas alınmıştır.
C) Anlatıcı, kahramanın niyetini okumaya çalışmıştır.
D) Anlatıcı her şeyi bilen, her şeye hâkim olan kişidir.
E) Anlatıcı anlatımı birinci kişi ağızdan (ben) yapmıştır.

9. "Bu bakış açısında anlatıcı, yaşanmış, yaşanan ve yaşanması muhtemel olan her şeyi bilen, gören ve duyandır."

Yukarıdaki ifadenin hâkim olduğu bakış açısı ile verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Anlatıcı, yazarın dilini kullanır. Bunun için bu anlatıma "yazar anlatıcı" da denir.
B) Anlatıcı kahramanlardan daha fazla bilgiye sahiptir.
C) Anlatıcı, kahramanların niyetini bile okur.
D) Bu bakış açısında en önemli husus "tarafsızlık"tır.
E) Anlatıcı için zaman ve mekân bir engel oluşturmaz.

10. "Anlatıcı, aktarımı bir kamera gibi yapar. Yansızdır, objektiftir, anlattıklarına yorum katmaz."

Yukarıdaki ifadenin hâkim olduğu bakış açısı ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Bu bakış açısında olaylar, insan ömrüyle sınırlandırılmayacak kadar geniştir.
B) Bu bakış açısında en önemli kıstas yansızlıktır.
C) Anlatıcı bu anlatımda kahramanlardan çok daha az bir bilgiye sahiptir.
D) Ruhsal çatışma ve buhranlar bu anlatımda oldukça azdır.
E) Bu anlatımda nesnellik ön plandadır.

11. Anlatımda bakış açısı ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Anlatıcı, daha çok roman ve hikâyelerde karşımıza çıkan kişidir.
B) Öğretici metinlerde anlatıcı yazar iken edebi metinlerde farklı bir kişidir. Yazarın anlatma görevini verdiği bu kişi tamamen kurmaca bir kişidir.
C) Okuyucu, bilgileri anlatıcı aracılığıyla öğrenir.
D) Bakış açısı daha çok eserin içeriğiyle ilgilidir.
E) Bakış açısı; herhangi bir olay, insan veya varlık karşısında takınılan davranış biçimi, yargılama ve tavırlarımızdır.

12. "Bu anlatımda kahraman hem anlatıcı hem de anlatılan konumundadır."

Yukarıdaki ifadenin hâkim olduğu bakış açısı ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Bu anlatımda kahraman anlatıcının sahip olduğu bakış açısı anlatıma yansır.
B) "Ben" kavramı etrafında bir anlatım söz konusu olduğundan fiiller I. tekil kişiyle çekimlenir.
C) Bu bakış açısında 3. kişi ağızdan anlatım esastır.
D) Kahraman anlatıcı, birinci tekil şahıs ağzı ile konuşur.
E) Kahraman anlatıcı, bizzat kendi dil ve üslubunu kullanır.

13. "Kahraman bakış açılı birinci kişi ağızdan (ben) anlatımı" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Kahraman bakış açılı anlatımda kahraman kendi dil ve üslubunu anlatımın içine katmaz.
B) Bu anlatımda anlatıcı, sadece bilme, görme, yaşama imkânları ile sınırlı olanları bilir.
C) Anlatıcı, kahramanlardan biridir.
D) Kahraman anlatıcının anlatıldığı roman ve hikâyeler, çoğunlukla "otobiyografik" özellikli olanlardır.
E) Kahraman anlatıcı, birinci tekil şahıs ağzı ile konuşur.

14. Mehmet Ali, o uzak adada hayatın en zor gününü geçiriyordu. O uzak yerde onun mutsuzluğu tamamen dostlarından ayrı olmasından kaynaklanıyordu. En fazla da sabahları birlikte yürüyüş yaptıkları dostlarını düşünüyordu. Buranın kebabını, dönerini de özlemişti anlaşılan. Kasabaya dönse ilk uğrayacağı yer kuşkusuz her zaman gittiği o kebapçı dükkânı olacak.

Bu parçanın anlatımında hâkim olan bakış açısı ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Paragraftaki bakış açısı Hâkim (İlahi-Tanrısal) bakış açısıdır.
B) Anlatıcı kahramanın niyetini öğrenmeye çalışmaktadır.
C) Anlatıcı olayların içinde yer almamıştır.
D) Anlatıcı için zaman ve mekân engeli söz konusu değildir.
E) Anlatıcı olayı bizzat yaşayandır.

15. "Gözlemci (objektif) bakış açısı" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Bu bakış açısında iki aşamalı bir durum söz konusudur. İlkin olup bitenleri tarafsızca izleme sonrasında da bunları tam bir tarafsızlıkla okuyucuya nakletme amaçlanır.
B) Gözlemci bakış açısında anlatımı oluşturan cümleler öznel cümlelerdir.
C) Edebi akımlardan realizmde "ayna" ne ise bu anlatımda da anlatıcı odur.
D) Kişilerin iç dünyaları, iç buhran ve çatışmaları bu anlatımda oldukça azdır.
E) Gözlemci (objektif) bakış açısı (3. kişi ağızdan anlatım) çoğunlukla hikâyelerde başvurulan bir anlatım olup bu anlatıma romanlarda da yer yer başvurulur.

16. Yaşlı annesinin o günkü dalgınlığı onun dikkatinden kaçmamıştı. Ne olmuştu, niçin böyle dalgındı? Ölümü düşünmesindendi bu dalgınlığı. Çocuklarının hepsini baş göz etmeden ölmesi ona çok koyacaktı. Betül'ünü evlendirmeden göçüp gitmeyi bir türlü kabullenemediği ruh halinden seziliyordu. Bir an başını kaldırdı ve ölmek için erken olduğuna karar verdi, rahatladı.

Yukarıdaki paragraftaki mevcut bakış açısıyla ilgili verilen aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Anlatıcı, kahramanların geçmiş ve geleceği ile ruh halini bilmemektedir.
B) Kahraman anlatıcı, birinci tekil şahıs ağzı ile konuşmuştur.
C) Anlatıcı, kahramanlardan biridir.
D) Anlatıcı aktarımı bir kamera gibi yapmış, yansızdır, objektiftir, anlattıklarına yorum katmamıştır.
E) Anlatıcı, anlattığı olayların dışındadır. Olayları sadece görendir.

17. Gözlemci (objektif) bakış açısına başvuran biri aşağıdaki ifadelerden hangisini kullanırsa yanlış olmaz?

A) Bizi farklı dünyalarla buluşturan bu eser elbette herkesin beğenisini kazanır.
B) Yahya Kemal Beyatlı, Türk edebiyatına birçok eser kazandırmıştır.
C Bu yazı bize farklı dünyaların kapısını aralamaktadır.
D) Bu dünyada bırakacağın en büyük miras dürüstlüktür.
E) Aşka burun kıvırma sakın; o çöl ortasında yemyeşil bir bahçedir.

18. Bu bakış açısının olduğu bir paragrafta gözlem söz konusudur. Cümleler, nesnel cümlelerdir. İlkin tarafsızca bir izleme sonra bunları aynı tarafsızlıkla yazıya dökme söz konusudur.

Yukarıdaki paragraftaki bakış açısıyla ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Anlatıcı, bu anlatımda müşahit anlatıcı olarak da bilinir.
B) Realizmde "ayna" ne ise bu anlatımda da anlatıcı odur.
C) Çoğunlukla hikâyelerde başvurulan bir anlatımdır. Bu anlatıma romanlarda da yer yer başvurulur.
D) Bu bakış açısında anlatıcı kahramanlardan daha fazla bilgiye sahiptir.
E) Anlatıcı, kahramanların geçmiş ve geleceği ile ruh halini bilmez.

19. "Hâkim (ilahi-tanrısal) bakış açısı" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Bu anlatımda olaylar, insan ömrüyle sınırlandırılmayacak kadar geniştir.
B) Hâkim (İlahi-tanrısal) bakış açısında anlatıcının yorumu yer almaz.
C) Hâkim (İlahi-tanrısal) bakış açısında anlatıcı kahramanlardan daha fazla bilgiye sahiptir.
D) Bu anlatıma "yazar anlatıcı" denilmesinin sebebi anlatıcının yazarın dilini kullanmasıdır.
E) Anlatıcı için zaman ve mekân engeli söz konusu değildir.

20. Sabahın seherinde dışarıda dalgın dalgın gezen İbrahim Ethem'in belli ki akşam bir şeye canı sıkılmıştı. Muhtemelen en son sınavlarında beklediğinin çok çok altında bir not almıştı. Bu da onun gece büsbütün uykusuz kalmasını beraberinde getirmişti. Bir öğrencinin hayatında her zaman böyle anlar olabilir. İbrahim Ethem, dalgın dalgın gezdikten sonra tekrar evin yolunu tuttu.

Yukarıdaki paragraftaki bakış açısıyla ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Üçüncü tekil şahıs anlatımı esas alınmıştır.
B) Anlatıcı, kahramanın niyetini okumaya çalışmaktadır.
C) Anlatımda anlatıcı, sadece bilme, görme, yaşama imkânları ile sınırlı olanları bilen biridir.
D) Anlatıcı, anlattığı olayların dışındadır. Olayları sadece görendir.
E) Paragraftaki mevcut bakış açısında anlatıcının yorumu da önem kazanmıştır.

CEVAP ANAHTARI: 1-E 2-E 3-C 4-C 5-D 6-A 7-B 8-E 9-D 10-A 11-D 12-C 13-A 14-E 15-B 16-E 17-B 18-D 19-B 20-C