Dilin bu işlevinde bütün amaç alıcıyı harekete
geçirmektir. Hedef kitlede (alıcı) bir davranış değişikliği meydana getirmek
amaçlanır. Siyasi partilerin mitingleri, reklam afişleri, broşürler ile
"veda hutbesi" dilin alıcıyı harekete geçirme işlevine güzel
birer örnektir.
Alıcıyı Harekete Geçirme Örnekleri
Çocuklar, merasim başlamak üzere hemen aşağıya inin!
İnsanlar! Geliniz, toplanınız, dinleyiniz!
Evimizi derhal terk et!
Veda Hutbesi
"Ey insanlar! " Sözümü iyi
dinleyiniz! Biliyorum, belki bu seneden sonra sizinle burada bir daha
buluşamayacağım.
"İnsanlar! Bu günleriniz nasıl
mukaddes bir gün ise, bu aylarınız nasıl mukaddes ay ise, bu şehriniz (Mekke)
nasıl bir mübarek şehir ise, canlarınız, mallarınız, namuslarınız da öyle
mukaddestir, her türlü tecavüzden korunmuştur. (Alıcıyı harekete geçirme
işlevi)
"Ashabım! Muhakkak Rabbinize
kavuşacaksınız. O da sizi yaptıklarınızdan dolayı sorguya çekecektir. Sakın
benden sonra eski sapıklıklara dönmeyiniz ve birbirinizin boynunu vurmayınız!
Bu vasiyetimi burada bulunanlar bulunmayanlara ulaştırsın. Olabilir ki burada
bulunan kimse, bunları daha iyi anlayan birisine ulaştırmış olur. (Alıcıyı
harekete geçirme işlevi)
"Ashabım! "Kimin yanında bir
emanet varsa, onu hemen sahibine versin. Biliniz ki faizin her çeşidi
kaldırılmıştır. Allah böyle hükmetmiştir. İlk kaldırdığım faiz de
Abdulmuttalib'in oğlu (amcam) Abbas'ın faizidir. Lakin anaparanız size aittir.
Ne zulmediniz ne de zulme uğrayınız. (Alıcıyı harekete geçirme işlevi)
"Ey insanlar! "Muhakkak ki
şeytan şu toprağınızda kendisine tapınmaktan tamamen ümidini kesmiştir. Fakat
siz bunun dışında ufak tefek işlerinizde ona uyarsanız bu da onu memnun
edecektir. Dinimizi korumak için bunlardan da sakınınız. (Alıcıyı harekete
geçirme işlevi)
"Ey insanlar! "Kadınların
haklarını gözetmenizi ve bu hususta Allah'tan korkmanızı tavsiye ederim. Siz
kadınları Allah'ın emaneti olarak aldınız ve onların namusunu kendinize
Allah'ın emri ile helal kıldınız. Sizin kadınlar üzerinde hakkınız, kadınların
da sizin üzerinizde hakkı vardır. Sizin kadınlar üzerindeki hakkınız yatağınızı
hiç kimseye çiğnetmemeleri, hoşlanmadığınız kimseleri izniniz olmadıkça evinize
almamalarıdır. Eğer gelmesine müsaade etmediğiniz bir kimseyi evinize alırsa
Allah size onları yataklarında yalnız bırakmanıza ve daha olmazsa hafifçe dövüp
sakındırmanıza izin vermiştir. Kadınların da sizin üzerinizdeki hakları, meşru
örf ve âdete göre yiyecek ve giyeceklerini temin etmenizdir. (Alıcıyı
harekete geçirme işlevi)
"Ey müminler! "Size iki emanet
bırakıyorum, onlara sarılıp uydukça yolunuzu hiç şaşırmazsınız. O emanetler
Allah'ın kitabı Kur an-ı Kerim ve Peygamberinin sünnetidir.
"Müminler! "Sözümü iyi
dinleyiniz ve iyi belleyiniz. Müslüman Müslüman'ın kardeşidir ve böylece bütün
Müslümanlar kardeştirler. Bir Müslüman'a kardeşinin kanı da malı da helal
olmaz. Fakat malını gönül hoşluğu ile vermişse o başkadır. (Alıcıyı
harekete geçirme işlevi)
(...)
"İnsanlar! "Yarın beni sizden
soracaklar ne diyeceksiniz? Sahabe-i kiram hep birden şöyle dediler;
"Allah'ın elçiliğini ifa ettiniz, vazifenizi hakkıyla yerine getirdiniz,
bize vasiyet ve nasihatte bulundunuz, diye şehadet ederiz". Bunun üzerine
Resul'i Ekrem Efendimiz şehadet parmağını kaldırdı, sonrada cemaatin üzerine çevirip
indirdi ve şöyle buyurdu:
"Şahid ol Yarab! Şahid ol yarab!
Şahid ol yarab!"
Ayrıca bakınız
Dilin Dil Ötesi (Üst Dil) İşlevi
Dilin Şiirsel (Sanatsal) İşlevi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder