Edebiyat Okulu: Sözcükte Yapı Test 5

SÖZCÜKTE YAPI TEST 5

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim gövdesinden türemiş bir sözcük vardır?

A) Kaplan kafesten kaçınca halkın kurtuluşu kafese girmektir.

B) Yüzme bilmeyeni su değil korku boğar.

C) Yürüdüğü yolda iz bırakmayan o yolda yürümüş sayılmaz.

D) Gezici kütüphane gibi olabilir insan daim.

E) Kötülüğe karşı gözlerini kapayan, iyiliğe karşı gözlerini açan kadar görür.

2. Çürük sevgiler ölüleri canlandırmaya benzer.

Yukarıdaki cümledeki sözcükler için verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) "Benzer" sözcüğünün kökü fiildir.

B) Bütün sözcükler türemiştir.

C) "Çürük" sözcüğü isim gövdesidir.

D) Bütün sözcükler gövde şeklindedir.

E) "Canlandırmaya" sözcüğü birden fazla yapım eki almıştır.

3. Sözcüğün yapısı ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Fiil köklerinin sonuna kısa çizgi (-) işareti getirilir.

B) İş, oluş, hareket bildirmeyen sözcük köklerine isim kökü denir.

C) İsim kökleri nesne, varlık vb. şeyleri belirtir.

D) Türkçede çok az sözcükte ek sözcüğün sol tarafına gelir.

E) Bir kök "-mek, -mak" mastar ekini ve "-me, -ma" olumsuzluk ekini alamıyorsa o kök, isim köküdür.

4. Sınavda verilen süre biraz kısalmıştı sanki.

Yukarıdaki cümlede türemiş kaç sözcük vardır?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

5. Ellerim takılırken rüzgarların saçına
I
Asıldı arabamız bir dağın yamacına,
II
Her tarafta yükseklik, her tarafta ıssızlık,

Yalnız arabacının dudağında bir ıslık

Bu ıslakla uzayan dönen kıvrılan yollar.
III
Uykuya varmış gibi görünen yılan yollar
IV
Başını kaldırarak boşluğu dinliyordu.

Gökler bulutlanıyor, rüzgar serinliyordu.

Serpilmeye başladı bir yağmur ince ince,

Son yokuş noktasından düzlüğe çevrilince

Yukarıdaki dizelerde geçen numaralanmış sözcüklerden hangi ikisi yapısı bakımından diğerlerinden farklıdır?

A) I ve V
B) II ve III
C) I ve IV
D) IV ve V
E) III ve V

6. Yaşamda beraber ağlayanlar ayrı ayrı gülemezler hiçbir zaman.

Yukarıdaki cümle ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) "Ağlayanlar" sözcüğü fiilden türemiş bir isim gövdesidir.

B) "Ayrı" sözcüğünün kökü fiildir.

C) "Gülemezler" sözcüğü birleşik bir sözcüktür.

D) "Yaşamda" sözcüğünün kökü "yaşa-" fiilidir.

E) "Hiçbir" sözcüğü birleşik bir sıfattır.

7. Bilinmez hangi şehirde

Yaşarsın aşktan habersiz,

I II

Küçük çakıl taşım, nasıl bulayım!
III

Kaybolmuşsun bir kocaman nehirde.

IV V

Yukarıdaki dizelerde geçen altı çizili sözcükler yapıları bakımından ikişerli eşleştirilirse hangisi dışarıda kalır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

8. İki veya daha fazla sözcüğün gerçek anlamlarından uzaklaşarak diğer sözcüklerle kaynaşmasıyla oluşan birleşik fiillere anlamca kaynaşmış (deyimleşmiş) birleşik fiiller denir.

Aşağıdaki altı çizili birleşik fiillerden hangisi buna örnek oluşturmaz?

A) Artık kimse bize kulak asmıyor.

A) Bavul ticareti işini iyice kafasına koymuş.

C) Zamanında işe gitmediğimizden müdür bize taş attı.

D) Geri geri giderek arabayı araya park etti.

E) Akşam akşam bunlar da nereden aklına esti.

9. Ülkendeki kuşlardan ne haber vardır

Mezarlardan bile yükselen bir bahar vardır
I
Aşk celladından ne çıkar madem ki yar vardır

Yoktan da vardan da ötede bir Var vardır

Hep suç bende değil beni yakıp yıkan bir nazar vardır
II
O şarkıya özenip söylenecek mısralar vardır
III
Sakın kader deme kaderin üstünde bir kader vardır

Ne yapsalar boş göklerden gelen bir karar vardır
IV
Gün batsa ne olur geceyi onaran bir mimar vardır

Yanmışsam külümden yapılan bir hisar vardır
V

Yukarıdaki numaralanmış sözcüklerden hangi ikisi yapısı bakımından diğerlerinden farklıdır?

A) I ve II
B) II ve III
C) III ve IV
D) IV ve V
E) I ve III

10. Bilimsellikten uzak bir çalışmanın kişilere bir faydası olmaz. Bilinçaltı ile de bazı şeyler

I II III IV

kavranamaz.

Yukarıdaki dizelerde geçen altı çizili sözcükler yapıları bakımından eşleştirilirse hangisi dışarıda kalır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

11. Dost dost diye nicesine sarıldım
I
Benim sadık yarim kara topraktır.

Beyhude dolandım, boşa yoruldum
II III
Benim sadık yarim kara topraktır.

Nice güzellere bağlandım kaldım
IV
Ne bir vefa gördüm ne fayda buldum

Her türlü istediğim topraktan aldım
V
Benim sadık yarim kara topraktır

Yukarıdaki numaralanmış sözcüklerden hangisinin kökü diğerlerinden farklıdır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

12. Ağaran saçlarını sararmış yaprakların altında top oynayan çocuklar fark etmişti.

Yukarıdaki cümle ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) En az iki yapım eki almış üç sözcük vardır.

B) Yüklemi birleşik fiildir.

C) "Ağaran" sözcüğü fiil gövdesidir.

D) "Oynayan" sözcüğünün kökü "oyun"dur.

E) "Sararmış" sözcüğünün kökü "sarı" sözcüğüdür.

13. Garip değil mi? Yüzüne gülecek kadar dost sandığın kişiler aslında arkandan konuşacak

I II III IV

kadar yüzsüzler.

Yukarıdaki cümlede geçen numaralanmış sözcüklerden hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

14. Aşağıdaki altı çizili birleşik isimlerden hangisi iki fiilin kaynaşması sonucu oluşan birleşik isimlerden değildir?

A) Çatışmada vurkaç taktiğini uygulamaya çalışıyorlardı.

B) Burada ayakbastı parası alınıyormuş.

C) Bu yıl gelgit olayları daha az oluyor.

D) Çarşıya bir tutkal almak için çıkmıştı.
E) Burası yapboz tahtasına döndü neredeyse.

15. Başka sanat bilmeyiz karşımızda dururken
I
Yazılmamış bir destan gibi Anadolu'muz
II III
Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken
IV
Sana uğurlar olsun... ayrılıyor yolumuz

V

Yukarıdaki altı çizili sözcüklerle ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) I. sözcük yapım eki almadığı için basit bir sözcüktür.

B) II. sözcük iki tane yapım eki almıştır.

C) III. sözcük birleşik bir isimdir.

D) IV. sözcük türemiş bir isim gövdesidir.

E) V. sözcükte bir tane yapım eki vardır.

16. Bazı birleşik sözcüklerde birinci sözcükler gerçek anlamından uzaklaşır.

Bunu örneklendiren kullanım hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A) Kuşüzümü (Çekirdeksiz ufak üzüm çeşididir.)

B) Aslanağzı (Güzel, kokusuz, çiçekleri olan bir bitkinin adıdır.)

C) Gökkuşağı (Güneş ışınlarının yağmur damlalarında ya da sis bulutlarında yansıması ve kırılması sonucu oluşan ışık renklerinin bir yay biçiminde göründüğü meteorolojik bir hadisedir.)

D) Aşçıbaşı (Yemek pişirip satan kimsedir.)

E) Gökyüzü (Kişilerin açık alandan yukarıya baktığında gördüğü, gök cisimlerini çevrelediği gözlemlenen boşluğa verilen addır.)

17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde basit, türemiş, birleşik sözcüklerin üçü bir arada verilmemiştir?

A) Ne kadar bilirsen bil, söylediklerin karşındakinin anlayabildiği kadardır.

B) Umudunu kaybedenin başka kaybedeceği bir şeyi yoktur.

C) Kendi dilini bilmeyen başka dil öğrenemez.

D) Dünya değirmen taşına benzer, her saat nice kalpler öğütür.

E) En büyük cezaevi cahil bir insanın kafasının içidir.

18. Gemiler göründükçe adalar da düş görür
I
İnsanlar nerede olsa bir orayı düşünür
II III
Derler adadakiler, şu gemi bir gün gelse
IV
Gitsek buradan öte, nereye gideceksek
V
Bilseler gemiler de bir adayı düşünür.

Yukarıdaki numaralanmış sözcüklerden hangi ikisi yapısı bakımından diğerlerinden
farklıdır?

A) I ve II
B) II ve III
C) I ve IV
D) IV ve V
E) III ve V

19. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi yansımadan türemiş bir sözcüktür?

A) Dağın yamacındaki toprak epeyce çatlamıştı.

B) Ören yerler bu bayramda pek üşür.

C) Bahar olur kuşlarımız ötüşür.

D) Sonunda nihayet iyice kükremişti

E) Yağız atlar kişnedi tozlu yollarda yine.

20. İsim tamlaması şeklinde oluşan birleşik isimler genellikle belirtisiz isim tamlaması şeklinde oluşur.

Aşağıdaki altı çizili birleşik sözcüklerden hangisi buna örnek oluşturmaz?

A) Aslanağzı bazı hastalıklara iyi gelen bir bitkidir.

B) Camgöbeği rengini herkes oldukça beğenmişti.