Dil Aileleri ve Dillerin Sınıflandırılması

Dil

Dil, insanlar arasında anlaşmayı sağlayan canlı bir varlık; temeli bilinmeyen zamanlarda atılmış gizli bir antlaşmalar sistemidir. İnsan gibi gelişir ve ölür. Dilin ilk kullanımında sadece iletişim esas alınmış sonraları ise duygu ve düşüncelerin iletimi de önem kazanmıştır. Dilin doğuşu konusunda bilim adamları iki fikir öne sürmüşlerdir. Birincisi dilin Allah tarafından insana öğretildiği, diğeri de dilin ihtiyaçların bir sonucu olduğu fikridir. Sonuç ne olursa olsun dil olmasaydı bizler duygu ve düşüncelerimizi dile getiremez, iletişim olgusundan mahrum kalırdık.

Dil Aileleri-Dillerin Sınıflandırılması

Yeryüzündeki diller, ses düzeni, söz dizimi, sözcük hazinesi ve yapı bakımından bazı yakınlık ve benzerlikler göstermektedir. Diller arasındaki bu yakınlık ve benzerliğe dil aileleri (dil akrabalığı) adı verilir. Yeryüzündeki diller (dil aileleri) yakınlık ve benzerliklerine göre yapı ve köken olmak üzere iki bakımdan incelenir.

Yapı Bakımından Dil Aileleri

Dil aileleri-dillerin sınıflandırılması yapı bakımından gösterdikleri benzerliklere göre üç gruba ayrılır.

1. Tek Heceli Diller: Tek heceli dillerde sözcükler tek heceden oluşur. Bu dillerde çekim ve yapım eki yoktur. Sözcükler, cümlede kullanıldıkları yere ve başka sözcüklerle ilişkisine göre anlam kazanır. Bir sözcük cümledeki yerine göre birçok anlam kazanabilir. Çok zengin bir vurgu ve tonlama sisteminin olduğu tek heceli dillere Çinceyi ve Vietnam dilini örnek verebiliriz.

2. Eklemeli Diller: Eklemeli dillerde, köklere yapım ve çekim eki getirilerek sözcükler oluşturulur. Yapım ekleri ile yeni sözcükler türetilir. Eklemeli dillerde kelime türetildiğinde kelimenin kökü değişmez. Türkçe, Moğolca, Mançuca eklemeli dillerin en güzel örneklerini oluşturur

3. Çekimli (bükümlü) Diller: Bu dillerde kökler ünsüzlerden meydana gelir ve çekim sırasında görülen değişikliklerle yeni sözcükler ortaya çıkar. Bu gruba giren köklerde kelime kökleri hep aynı şekilde kalmaz. Kelime kökleri, hem kelime türetiminde hem de çekimleme durumunda değişikliğe uğrar. Arapça, çekimli (bükümlü) dillere en güzel örnektir. Örneğin Arapçada hariç, ihraç, ihracat, hicret, hicran, mahreç, tehcir… kelimeleri "hcr" kökünden türemiştir.                                                                                                                

Köken Bakımından Dil Aileleri              

1. Hint-Avrupa Dil Ailesi: Asya ve Avrupa'da konuşulan geniş bir dil ailesidir. Dünyanın en büyük dil ailesi kabul edilir. Yaklaşık iki buçuk milyar kişinin bu dil grubunda yer alan dillerden birisiyle konuştuğu kabul edilir. Hint-Avrupa Dil Ailesi'nin Avrupa ve Asya'da mevcut iki kolu bulunmaktadır. 

A. Asya Kolu: İran (Farsça), Hindistan (Hintçe), Pakistan, Afgan, Sri Lanka ve Nepal dilleri bu gruba girer.

B. Avrupa Kolu:  

Germen dilleri: Almanca, İngilizce, İskandinav dilleri

Roman dilleri: Fransızca, Portekizce, İspanyolca, İtalyanca

Slav dilleri: Rusça, Bulgarca, Lehçe (Polonya), Sırpça, Çekçe, Slovakça, Hırvatça

2. Hami-Sami Dil Ailesi: Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da çeşitli topluluklar tarafından konuşulan tahminen 250 dilden oluşan dil ailesidir. Bu dil grubunda Arapça ön plana çıkar. Hami-Sami Dil Ailesine, Arapça, Akatça, İbranice ve Habeşçeyi örnek verebiliriz.

3. Bantu Dil Ailesi: Orta ve Güney Afrika'da konuşulan dillerin oluşturduğu ailedir. Yaklaşık 400'den fazla dilin bütününe verilen isimdir. Bantu kelimesinin insan anlamına geldiği görüşü yaygındır.

4. Çin-Tibet Dil Ailesi: Kalabalık bir insan topluluğunca konuşulup yazılan bir dil ailesidir. 300 civarında dilden oluşan bir dil ailesi olduğu tahmin edilir. Çince, Tibetçe, Vietnamca, Birmanca dilleri bu dil ailesine örnek gösterilebilir.

5. Ural-Altay Dil Ailesi: Bu iki dilin akrabalığı sürekli tartışma konusu olmuştur. İki dilin tek kaynaktan çıktığı fikri ağır basmaktadır. Ural ve Altay kolu olmak üzere iki kola ayrılır.

A. Altay Kolu: Sondan eklemeli bir dildir. Altay Kolu'nda yapım ve çekim ekleri olmak üzere iki ek vardır. İstisnaları olmakla birlikte önce yapım eki veya ekleri sonra çekim eki veya ekleri gelir. Tamlamalarda önce "tamlayan" sonra da "tamlanan" gelir. Türkçe, Moğolca, Mançuca, Tunguzca, Korece ve Japonca bu grupta yer alır. Altay kolunda yer alan Türkçe ve Moğolca birbirine en yakın diller olarak bilinir.

B. Ural Kolu: Daha çok Doğu ve Kuzey Avrupa ile Kuzey Asya'da konuşulan bir dil ailesidir. "Ural" olarak adlandırmasının nedeni Ural Dağları'dır. 50 milyon kişinin konuştuğu bir dil ailesidir. Cinsiyet ayrımının olmadığı, iyelik eklerinin bulunduğu bir dil grubudur. Macarca hariç olumsuz fiiller de Ural dillerinde yer alır. Bu dil grubuna Macarca, Estonca ve Fince örnek verilebilir.

Ayrıca bakınız

Dil Aileleri ve Dillerin Sınıflandırılması  

Türkçenin Dünya Dilleri Arasındaki Yeri

Ağız, Şive Lehçe ve Aralarındaki Farklar

Argo

Dillerin Sınıflandırılması ve Türk Dilinin Dünya Dilleri Arasındaki Yeri Test 1

Dillerin Sınıflandırılması ve Türk Dilinin Dünya Dilleri Arasındaki Yeri Test 2

Ana Sayfa