HALK EDEBİYATI TEST
5
1. Yaşadığı devirde Arapça ve
Farsça eser vermek revaçta olduğu halde o, Türkçeyi tercih etmiştir. (I)
Anadolu'da Türk kültürünün hâkim olmasında ve dil birliğinin sağlanmasında
büyük katkıları olmuştur. (II) Şiirlerinde Yunus Emre'nin etkisinde kalmış sade
ve coşkulu bir dil ile ilahiler söylemiş, tasavvuf düşüncesini işlemiştir.
(III) Eserlerinde sadece aruz ölçüsünü kullanmıştır. (IV) Yaşamını çevresinde
toplananları eğitmekle geçirmiş bu doğrultuda lirik-didaktik şiirler yazmıştır.
(V)
Yukarıdaki
numaralanmış yerlerin hangisinde "Hacı Bayram
Veli" ile ilgili bir bilgi yanlışlığı söz
konusudur?
A) I B) II C)
III D) IV E) V
2. Aşk konusu başta olmak üzere hemen hemen her konuda yazılabilen
anonim Halk Edebiyatı nazım türüne mani (I) denir. Yedişer heceli
dört dizeden oluşan klasik manilere düz; (II) birinci dizenin hece sayısının 7'den
az olduğu manilere cinaslı; (III) düz maninin sonuna aynı uyakta başka dizeler eklenerek
söylenmesine artık; (IV) iki kişinin karşılıklı
olarak söylediği manilere deyiş (V) denir.
Yukarıdaki
numaralanmış yerlerin hangisinde "mani" türü ile ilgili bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
3. Aşağıdakilerden hangisi 17. yüzyıl Âşık Tarzı Halk Edebiyatı
sanatçısı değildir?
A) Bayburtlu Zihni
B) Âşık Ömer
C) Kayıkçı Kul Mustafa
D) Ercişli Emrah
E) Karacaoğlan
4. Kaynağını halkın kültür, zevk ve yaşantısından alan ve halk tarafından meydana getirilen edebiyata Halk Edebiyatı denir. (I) Türklerin İslam Öncesi Türk Edebiyatı geleneğini sürdürmesiyle oluşan İslamiyet Öncesi Sözlü Edebiyat'ın devamıdır. (II) Halk Edebiyatı'ndaki ürünlerde; konu, dil, biçim bakımından halk kültürüne sıkı sıkıya bir bağlılık söz konusudur. (III) Halk Edebiyatı ürünleri, malzemesi dile dayalı destan, mani, türkü, bilmece, masal, halk hikâyeleri, tekerlemeler gibi sözlü gelenek içerisinde yaşayan anonim ürünlerden oluşur. (IV) Halk Edebiyatı 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar varlığını sürdürmüştür. (V)
Yukarıdaki
numaralanmış yerlerin hangisinde "Halk Edebiyatı" ile ilgili bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
5. "Semai" türü ile ilgili
verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Daha çok sevgi, doğa, güzellik gibi
konular işlenir.
B) Güney Anadolu'da yaşayan Varsak
Türkmenlerine ait halk şairlerince söylenen şiirlerdir.
C) Kendine özgü bir ezgiyle okunur.
D) Semailerde sade ve yalın bir dil
kullanılır.
E) Hece ölçüsünün 11'li kalıbıyla
yazılır.
6. Sefil baykuş ne
gezersin bu yerde
Yok mudur vatanın illerin hani
Küsmüş müsün selâmımı almadın
Şeydâ bülbül şirin dillerin hani
Yok mudur vatanın illerin hani
Küsmüş müsün selâmımı almadın
Şeydâ bülbül şirin dillerin hani
Yukarıdaki dörtlük
koşmanın aşağıdaki türlerinden hangisiyle yazılmıştır?
A) Taşlama
B) Koçaklama
C) Ağıt
D) Güzelleme
E) Koşuk
7. "Köroğlu" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Koçaklama ve güzellemeleriyle tanınır.
B) Eserlerinin dili oldukça ağırdır.
C) Aşk, doğa ve ölüm konularında şiirler kaleme almıştır.
D) Yiğitçe ve coşkulu bir söyleyişe sahiptir.
E) Koçaklama türünü başlatan kişi olarak bilinir.
B) Koçaklama
C) Ağıt
D) Güzelleme
E) Koşuk
7. "Köroğlu" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Koçaklama ve güzellemeleriyle tanınır.
B) Eserlerinin dili oldukça ağırdır.
C) Aşk, doğa ve ölüm konularında şiirler kaleme almıştır.
D) Yiğitçe ve coşkulu bir söyleyişe sahiptir.
E) Koçaklama türünü başlatan kişi olarak bilinir.
8. Aldığı medrese
eğitimi onu diğer halk şairlerinden ayırır. Divan ve tasavvuf
geleneğine özenip bu vadide eserler veren divan şiirini ve aruzu en fazla
kullanan saz şairidir. Asıl hünerini ve sanatçı kişiliğini ise hece
ölçüsü ile yazmış olduğu semai ve koşmalarında gösterir. Hem divan hem de
halk şiiri tarzı eserler kaleme alan şairin lirik ve akıcı bir üslubu
vardır. Hece vezni ile şiir söylediği gibi arûz veznini de ustaca kullanmış,
hatta divan şiiri üslûbuyla gazeller söylemekten geri kalmamıştır. Kısacası bir yüzü Divan Edebiyatı'nda bir yüzü de Halk
Edebiyatı'nda olan bir şairdir.
Yukarıda sözü edilen
Âşık Tarzı Halk Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Erzurumlu Emrah
B) Bayburtlu Zihni
C) Ruhsati
D) Seyrani
E) Sümmani
B) Bayburtlu Zihni
C) Ruhsati
D) Seyrani
E) Sümmani
9. 17. yüzyılda yaşamış, saz şairlerince üstat sayılmıştır. Eline
sazı ile İran, Irak, Suriye gibi yerleri dolaştıktan sonra Türkiye'de şiirler
kaleme almıştır. Âşık tarzı halk şiirinin
usta ve en üretken ozanı olup 1500'e yakın şiir yazmıştır. Şiirlerinde belirgin bir şekilde Divan Edebiyatı'nın etkisi
görülür. İlkin "Adli", sonrasında ise
"Ömer" mahlasını tercih etmiştir. Hem aruz hem de hece ölçüsüyle
şiirler yazmış hece ölçüsü ile yazdığı şiirlerinde daha başarılı
olmuştur. Dili gayet doğal ve coşkuludur. Âşk konusunda yazmış olduğu şiirleri ona
büyük ün kazandırmış asıl ününü semai, koşma ve varsağı biçiminde yazdığı
şiirleri ile yakalamıştır.
Yukarıda sözü edilen Âşık Tarzı Halk Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gevheri
B) Karacaoğlan
C) Dadaloğlu
D) Sümmani
E) Âşık Ömer
B) Karacaoğlan
C) Dadaloğlu
D) Sümmani
E) Âşık Ömer
10. Aşağıdaki
seçeneklerin hangisinde "varsağı" türü ile ilgili
yanlış bir bilgi verilmiştir?
A) Varsağı türünde felekten ve yaşamdan şikâyet konuları işlenir.
B) Varsağıların mertçe, yiğitçe, babacan ve erkekçe bir
söylenişi vardır.
C) 8'li hece ölçüsüyle yazılır.
D) Varsağı, türkülerden gelişmiş bir şekildir.
E) Edebiyatımızda varsakları ile ünlü olan şair Dadaloğlu'dur.
11. "Dede Korkut
Hikâyeleri" ile ilgili verilen aşağıdaki
bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Dede Korkut Hikâyeleri, 18. yüzyılın ikinci yarısında yazıya
geçirilmiştir.
B) Hikâyelerde kadın ve çocuğa özel önem verilmiştir. Aile kavramı yüceltilmiştir.
C) Hikâyelerin tümünde de dini unsurlar ön plana çıkmaktadır. Misafirperverlik, cömertlik, doğruluk ve adalet sürekli yüceltilmiştir.
D) Hikâyelerin iki yazma nüshası vardır. Tam olan nüshası Almanya'da Dresden Kütüphanesi'nde; diğeri Vatikan Kütüphanesi'nde bulunmaktadır.
E) Hikâyeler, Kilisli Muallim Rıfat Bilge tarafından 1916'da Arap harfleriyle yayımlanmıştır.
B) Hikâyelerde kadın ve çocuğa özel önem verilmiştir. Aile kavramı yüceltilmiştir.
C) Hikâyelerin tümünde de dini unsurlar ön plana çıkmaktadır. Misafirperverlik, cömertlik, doğruluk ve adalet sürekli yüceltilmiştir.
D) Hikâyelerin iki yazma nüshası vardır. Tam olan nüshası Almanya'da Dresden Kütüphanesi'nde; diğeri Vatikan Kütüphanesi'nde bulunmaktadır.
E) Hikâyeler, Kilisli Muallim Rıfat Bilge tarafından 1916'da Arap harfleriyle yayımlanmıştır.
12. "Âşık Edebiyatı" ile
ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Âşıklar, saz ile birlikte koşma,
varsağı, semai, destan gibi nazım biçimlerini kullanmışlardır.
B) Şiirlerin son dörtlüğünde şairin mahlası yer
alır. Buna "tabşırma" adı verilir.
C) Şiirden ibaret bir edebiyattır.
D) Soyut bir edebiyattır. Bu edebiyatta hayali
olaylar ön plana çıkmaktadır.
E) Kahvehaneler, asker ocakları, tekkeler, kervansaraylar ve
konaklar gelişme alanları içerisinde yer alır.
13. I. Sözlükte "kâğıda yuvarlanan söz, saçma sapan söz"
anlamlarına gelir.
II. Sözcüklerin ses benzerliğinden
yararlanılarak oluşturulmuş yarı anlamlı ve yarı anlamsız dolayısıyla birbirini
tutmayan sözlerdir.
III. Manzum yani dizelerden oluşan bu
türde ölçü, uyak, aliterasyon ve secilere rastlanır.
IV. Ses, söz oyunları ve çağrışım
özellikleriyle ön plana çıkan sözlü halk edebiyatı türüdür.
Yukarıda hakkında bilgi verilen Anonim Halk Edebiyatı türü
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ninni
B) Tekerleme
C) Bilmece
D) Bulmaca
E) Mani
B) Tekerleme
C) Bilmece
D) Bulmaca
E) Mani
14. Tasavvuf, eserlerinde en çok
işlediği konudur. Bir divan oluşturan şiirlerinin bir bölümü aruz vezniyle bir
bölümü de sade bir halk dili ve dörtlükler şeklinde yazılmıştır. Sade bir anlatımı yeğlemesine rağmen yer yer Arapça ve Farsça sözcüklere de
başvurur. Şiirlerinde Yunus Emre'nin etkisi kuvvetle hissedilir. Günümüzde dahi
ilahilerinin birçoğu bestelenerek okunmaktadır. Şiirleri lirik ve didaktik
özellikler taşır. Dini-tasavvufi öğütler içeren
bir yapıtı olan "Müzekkin-i Nüfus" eseriyle öne çıkar.
Yukarıda sözü edilen Tekke (Tasavvuf)
Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hatayi
B) Kaygusuz Abdal
C) Ebul Hayr Rumi
D) Eşrefoğlu Rumi
E) Hacı Bayram Veli
15. Aşağıdaki halk hikâyelerinden hangisi Türk kaynaklı halk
hikâyeleri arasında yer almaz?
A) Kerem ile Aslı
B) Âşık Garip
C) Emrah ile Selvihan
D) Dede Korkut
E) Ferhat ile Şirin
B) Âşık Garip
C) Emrah ile Selvihan
D) Dede Korkut
E) Ferhat ile Şirin
16. Aşağıdakilerin hangisinde "türkü" türü ile ilgili yanlış bir
bilgi verilmiştir?
A) Türküler 7'li, 8'li (4+4) veya 11'li (4+4+3)
hece ölçüsü kalıplarıyla yazılır ve söylenir.
B) Türküler, genelde ikişer mısralı bentlerden oluşur.
C) Türkülerin bir kısmı koşma biçimindedir.
D) Türküler ait oldukları bölgelere göre farklı isimler alır.
E) Türkülerin kafiye şeması genellikle "aaab, cccb, dddb" şeklindedir.
B) Türküler, genelde ikişer mısralı bentlerden oluşur.
C) Türkülerin bir kısmı koşma biçimindedir.
D) Türküler ait oldukları bölgelere göre farklı isimler alır.
E) Türkülerin kafiye şeması genellikle "aaab, cccb, dddb" şeklindedir.
17. 14. yüzyılda (I) yaşamış olan Ahmet Yesevi'nin; (II) Türk Tasavvuf Edebiyatı'nın en önemli örneklerini
barındıran "Divan-ı Hikmet", (III) İslam'ın usul ve esaslarının yer
aldığı "Akaid (IV) ve talebelerince
yazılıp ona mal edilen "Fakr-name" (V) olmak üzere üç eseri bulunmaktadır.
Yukarıdaki
numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
18. "Halk hikâyeleri" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Anlatmaya ve olaya dayalı hikâyelerdir.
B) Türk edebiyatında halk hikâyelerinin ilk örneğini Dede Korkut
Hikâyeleri oluşturur. Dede Korkut Hikâyeleri destandan halk hikâyeciliğine
geçişin ürünü olarak kabul edilir.
C) Halk hikâyelerinin birden fazla varyantı vardır.
D) Halk hikâyelerinin sonu çoğunlukla mutsuz bir sonla biter.
E) Halk hikâyelerinde manzum yerler çoğunlukla saz eşliğinde dile
getirilir.
19. Efsaneler, birden
fazla motif çerçevesinde şekillenir. (I) Efsaneler, bir olağanüstülük
içermesine karşın çoğu zaman gerçek olaylara ve gerçekten yaşamış
kişilere dayanır. (II) Efsaneler, mitlerin çağdaş şekilleri olarak
değerlendirilir. Bütün efsanelerin kutsal bir özellik taşımamaları onu mitten
ayırır. (III) Mitlerin tümü kutsallık taşır. (IV) Masalların tamamen hayali
yer, mekân ve zaman unsurlarını içermesi de masalı efsaneden ayırır. (V)
Yukarıdaki
numaralanmış yerlerin hangisinde "efsane" türü ile ilgili bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
20. Türk soyundan olup 1487'de İran Erdebil'de dünyaya gelir. 16. yüzyılda yaşamış Safevi hükümdarı Şah İsmail'dir. İsmi, Şah İsmail'in şiirdeki mahlasından ibarettir. Şiilik mezhebinin kurucusu olarak da bilinir. Şair kimliği ile ön plana çıkmış, döneminde mevcut şiir türlerinin tümüyle eserler kaleme almıştır. Halk dili ve milli nazım şekilleri ile söylemiş olduğu şiirleri özellikle Alevi Türkmenlerce çok rağbet görmüş, yüzyıllarca okunmuştur. Eserlerinin dili Azeri Türkçesidir. Azeri şivesiyle yazdığı "nefes" ve "deme"leri Anadolu'da çok sevilmiştir. Şiirlerinde propaganda üslubu hâkimdir. "Dehname", "Nasihatname" önemli eserleri arasında yer alır.
Yukarıda sözü edilen Tekke (Tasavvuf) Edebiyatı sanatçısı
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ebul Hayr Rumi
B) Kaygusuz Abdal
C) Hatayi
D) Eşrefoğlu Rumi
E) Hacı Bayram Veli
CEVAP ANAHTARI: 1-D 2-C 3-A 4-E
5-E 6-C 7-B 8-A 9-E 10-E 11-A 12-D 13-B 14-D 15-E 16-B 17-A 18-D 19-A
20-C
Ayrıca bakınız
Halk Edebiyatı Test 5
Hiç yorum yok:
Yorum Gönderme