Gözlemci (Objektif) Bakış Açısı (3. Kişi Ağızdan Anlatım)

Gözlemci (objektif) bakış açısı (3. kişi ağızdan anlatım) anlatımında anlatıcı olaylar ve kahramanlar karşısında kamera kadar bir yetkiye sahiptir. Bu bakış açısının özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:
  • Anlatıcı, kahramanların geçmiş ve geleceği ile ruh halini bilmez.
  • Anlatıcı, müşahit anlatıcı olarak da bilinir.
  • Anlatıcı aktarımı bir kamera gibi yapar. Yansızdır, objektiftir, anlattıklarına yorum katmaz.
  • Bu bakış açısında üçüncü kişi ağızdan anlatım esastır. Zaman zaman birinci kişi anlatıma da başvurulur. 
  • Gözlemci bakış açısında en önemli şey "tarafsızlık"tır.
  • Bu bakış açısında iki aşamalı bir durum söz konusudur. İlkin olup bitenleri tarafsızca izleme sonrasında da bunları tam bir tarafsızlıkla okuyucuya nakletme amaçlanır.
  • Edebi akımlardan olan realizmde "ayna" ne ise bu anlatımda da anlatıcı odur.
  • Anlatıcı bu anlatımda kahramanlardan çok daha az bir bilgiye sahiptir.
  • Kişilerin iç dünyaları, iç buhran ve çatışmaları bu anlatımda oldukça azdır.
  • Gözlemci bakış açısında anlatımı oluşturan cümleler nesnel cümlelerdir.
  • Gözlemci (objektif) bakış açısı (3. kişi ağızdan anlatım) çoğunlukla hikâyelerde başvurulan bir anlatım olup bu anlatıma romanlarda da yer yer başvurulur.

Gözlemci (Objektif) Bakış Açısına (3. Kişi Ağızdan Anlatım) Örnekler
 
Örnek 1
 
"… Sabah erkenden uyandılar. Salih oğlunu da yanına alarak tarlaya gitti. Ayşe, akşama gelecek konuklar için yemek hazırlıklarına başladı, iki kız da evin temizliğiyle ilgileniyordu…"
 
Açıklama: Bu bakış açısında anlatıcı olaylar ve kahramanlar karşısında kamera kadar bir yetkiye sahiptir. Parçada da bir gözlem söz konusudur. Cümleler, nesnel cümlelerdir. İlkin tarafsızca bir izleme sonra bunları aynı tarafsızlıkla yazıya dökme söz konusu olduğundan bu metin gözlemci bakış açısıyla kaleme alınmıştır denilebilir.

Örnek 2

Bünyamin, Zülfikar'ın adamlarıyla karşılaşmamak için Galata'nın sokaklarında durmadan yer değiştiriyordu. Güneş ufukta iyice alçalmıştı. Kasımpaşa Mezarlığı'na ulaşan Bünyamin, babasının orada olduğunu gördü. Hemen yanına yaklaşmak istedi fakat Uzun İhsan Efendi oturduğu yerden kalkarak hızlıca oradan uzaklaştı. Oğlu Bünyamin peşinden koştu ve ona seslendi. Fakat Uzun İhsan hiç karşılık vermeden ortadan kayboldu.
 
Açıklama: Gözlemci bakış açısında anlatıcı, kahramanların geçmiş ve geleceği ile ruh halini bilmez. Bu paragrafta anlatıcı aktarımı bir kamera gibi yapmıştır. Yansızdır, objektiftir, anlattıklarına yorum katmamıştır. Anlatımda üçüncü kişi ağızdan anlatımın olması, kişilerin iç dünyaları ile ilgili bir yorumun, niyet okumanın olmaması, cümlelerin nesnel nitelik taşımaları anlatımın gözlemci (objektif) bakış açısıyla (3. kişi ağızdan anlatım) yapıldığının kanıtlarıdır.

Ayrıca bakınız

17 yorum: